معاون وزیر صمت و رئیس این سازمان در آیین افتتاح طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشافات‌ذخایر معدنی استان یزد که پیش از ظهر امروز در محل استانداری یزد با حضور مهندس محمدعلی شاه‌حسینی معاون امور هماهنگی امور اقتصادی استانداری یزد، مهندس ابراهیم علی مولابیگی مدیرکل دفتر اکتشاف وزارت صمت و جمعی از فعالان صنعتی و معدنی این استان برگزار شد، ضمن اشاره به جزئیات طرح تحول زمین‌شناسی گفت: در حال حاضر در استان یزد حاضر هستیم تا بتوانیم طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور را در این استان آغاز کنیم.
به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، دکتر علیرضا شهیدی افزود: از این رو همکاران ما از ابتدای آبان ماه در این استان مستقر شدند و با استقرار محققان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در استان یزد پروژه‌های طرح تحول زمین‌شناسی در این استان شروع شده است.
وی با اشاره پتانسیل‌های معدنی کشور بر اساس تاکیدات مقام معظم رهبری، اظهار کرد: ایران یک درصد از جمعیت جهان دارد و یک درصد از خاک دنیا متعلق به ایران است ضمن آنکه ۷ درصد از ذخایر معدنی جهان در ایران وجود دارد.
معاون وزیر صمت؛ با بیان اینکه این ذخایر از سوی محققان این سازمان شناسایی شده، خاطرنشان کرد: با توجه به موقعیت و جایگاه کشور در کمربند متالورژنی آلپ _هیمالیا، قطعا میزان ذخایر معدنی ایران بیشتر از این موارد است و امیدواریم با اقدامات جدی که از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در حال اجرا است، بتوانیم در رتبه‌بندی‌های جهانی به رتبه بالاتری برسانیم.
وی یادآور شد: سال گذشته سازمان یونسکو بهترین پدیده‌های زمین‌شناسی دنیا را معرفی کرد و در میان ۱۰۰ پدیده برتر زمین‌شناسی که در دنیا مورد داوری قرار گرفت، دو پدیده زمین‌شناسی متعلق به ایران بود.
شهیدی این دو پدیده زمین شناسی ایرانی را کویر لوت و غار نمکی جزیره قشم عنوان کرد و افزود: این امر نشان‌دهنده این است که ما چه به لحاظ زیبایی‌های زمین شناسی و چه به لحاظ مواد معدنی در دنیا چه جایگاهی را داریم.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، تولید ثروت برای کشور از طریق اکنشافات و صیانت لازم ثروت تولیدی از طریق شناسایی و پایش دقیق مخاطرات طبیعی را دو ماموریت اصلس سازمان متبوع خود دانست و گفت: سازمان به اجرای این دو ماموریت می تواند در ۱۵ درصد از تولید ناخالص ملی تاثیر گذار باشد.
چالش نیروی انسانی در حوزه زمین شناسی
وی اضافه کرد: ما معتقدیم ثروت اصلی سازمان نیروی انسانی آن است و ما با داشتن نیروی انسانی متخصص، یکی از سازمان‌های فوق تخصصی وزارت صمت هستیم که با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده می‌توانیم به سیاست‌هایی که در بخش معدنی کشور حاکم است را محقق کنیم.
شهیدی با بیان اینکه از سوی دیگر ما در حوزه معدنی با چالش‌هایی مواجه هستیم، گفت: منابع انسانی یکی از این چالش‌ها است و متاسفانه در برنامه پنج ساله ششم حدود ۱۵۰ نفر از نیروهای متخصص سازمان خارج شدند و در عوض آن هیچ نیروی انسانی جایگزین نکردیم.
معاون وزیر صمت ادامه داد: این یکی از چالش‌های بزرگ است البته تلاش‌هایی برای تامین نیروی انسانی انجام شد به گونه‌ای که با رایزنی‌هایی که با سازمان مدیریت انجام دادیم، مجوز استخدام حدود ۴۰۰ نفر نیروی متخصص را اخذ کنیم ولی در زمینه بودجه، تامین اعتبار برای آن اتفاق نیفتاده است.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، با ابراز تاسف از اینکه داوطلب ورود به رشته‌های زمین‌شناسی و معدن در کشور کاهش یافته، ادامه داد: متأسفانه به همان میزان خروجی از دانشگاه‌ها کاهش یافته است و نه تنها بخش دولتی بلکه در بخش‌های خصوصی در یافتن نیروی انسانی متخصص با چالش مواجه هستند و این امر موجب شد تا با کمبود نیروی انسانی متخصص چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی مواجه شویم.
وی تاکید کرد: پیش‌بینی ما این است که اگر در این سازمان نتوانیم یک نیروی متخصص جذب کنیم، تا ۵ سال اینده که ۱۵۰ نفر دیگر از نیروهای متخصص از سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشورخارج می‌شود، حداقل در حوزه اکتشاف، برنامه‌های ما روی زمین باقی می‌ماند که مجبور به همکاری با خارج هستیم اقدامی که هم اکنون با متخصصان روسی و چینی انجام می‌شود و به راحتی نیروی انسانی متخصص را در کشور از دست می‌دهیم.
سیاست‌های مصرف و صادرات مواد معدنی
شهیدی، چالش دیگر در این حوزه را منابع معدنی نام برد و افزود: ما بابد بدانیم در کشور چه منابع معدنی داریم، چقدر آن را مصرف می‌کنیم و همچین نیاز به یک برنامه‌ریزی مناسب داریم تا اگر ماده معدنی را بیش از نیاز کشور در اختیار داریم، آن را صادر کنیم و اگر ماده معدنی را کمبود داریم، سیاستگذاری برای واردات آن صورت گیرد.
وی با اشاره به پنانسیل‌های معدنی کشور ادامه داد: در زمینه بسترهای کانی‌زایی در جهان ۴۸ محیط وجود دارد و در ایران ۳۵ محیط وجود دارد و در تیپ‌های معدنی شناخته شده در جهان ۱۱۴ تیپ و در ایران ۸۹ تیپ وجود دارد.
معاون وزیر صمت با بیان اینکه در جهان ۱۱۰ نوع تنوع مواد معدنی ۱۱۰ وجود دارد و در ایران ۸۱ ماده معدنی شناسایی شده است، یادآور شد: ما اطمینان داریم با پایش بهتر تعداد مواد معدنی کشور بیشتر خواهد شد.
سیاست‌های فناوری جهانی برای تولید مواد معدنی
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ادامه داد: بر اساس گزارش‌های جهانی، تا سال ۲۰۳۰ در اتحادیه اروپا و آمریکا شمالی و ژاپن خودرو برفی حرف اول را می زند از این رو ماده معدنی اولی می شود بر مواد هیدروکربوری به این معنا که مصرف بنزین رو به کاهش است و از سوی دیگر تولید باتری‌های برقی رو به افزایش است.
وی تاکید کرد: این رویکرد موجب شده تا اکتشاف لیتیوم و عناصر وابسته در ا‌ولویت اکتشافی ما قرار گیرد.
شهیدی، با تاکید بر نقش دولت و بخش خصوصی در اکتشافات‌معدنی اظهار کرد: دولت‌ها هم در کشورهای پیشرفته و هم در حال توسعه در مراحل مختلف اکتشاف که شامل پی‌جویی، شناسایی، دولت‌ها فرآیند پی‌جویی و شناسایی مواد معدنی را انجام می دهد و دلیل آن این است که در این مراحل ریسک بسیار زیاد است.
به گفته وی در کشورهای غربی که بخش خصوصی قوی دارند، شاهدیم که این وظیفه بر عهده دولت گذاشته شده است.
معاون وزیر صمت افزود: در کشورهای پیشرفته بخش خصوصی اکتشافات عمقی را انجام می دهد ولی در ایران هنوز دولت انجام می‌دهد و در بهره برداری نیز رد پای دولت وجود دارد.
زمان 55 ساله برای بهره‌برداری از معادن
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور درباره چالش راه‌اندازی معادن گفت: از زمانی که یک معدن شناسایی می‌شود تا به بهره‌برداری برسد و تبدیل به معدن شود، زمام طولانی نیاز دارد.
شهیدی خاطرنشان کرد: میانگین این بهره‌برداری در دنیا حدود ۷ سال است ولی در ایران کمترین مدت زمان بهره‌برداری از معادن ۵۵ سال است و این زمان بسیار فرسایشی است و از عمر خدمتی افراد می‌گذارد.
وی با تاکید بر اینکه این زمان باید کاهش یابد، افزود: بر اساس آمارها دخایر اثیات شده معدنی کشور تا سال ۹۸ در بخش سنگ‌آهن حدود ۳ میلیارد تن و مس حدود ۳ میلیارد تن است و این در حالی است که کشور سالانه ۱۰۰ میلیون تن آهن مصرف می کنیم و با این آمار چالشی در تولید سنگ آهن داریم و تمرکز طرح تحول زمین‌شناسی بر کاهش زمان اکتشاف است.
معاون وزیر صمت با بیان اینکه ما علاوه بر اینکه به دنبال اکتشاف ذخایر مواد معدنی در سطح کشور هستیم به دنبال کشف منابع جدید معدنی هستیم، گفت: معتقدیم ذخایر بیشتری در کشور داریم و شاهد ما مطالعات انجام شده در خراسان جنوبی است که در جایی پیرامون بیرجند،حدود ۱۱۷ محدود معدنی را شناسایی کردیم و نشان می دهد که این استان پتانسیل معدنی بالایی دارد.
برنامه‌ریزی برای کشف ذخایر معدنی پنهان
وی شناسایی ذخایر پنهان معدنی را از دیگر برنامه‌های این سازمان ذکر کرد و افزود: ذخایر پنهان ذخایری هستند که شواهدی بر روی زمین ندارد و اکتشاف آن را انجام دهیم چون قطعا ذخایر عمقی حجم قابل توجهی خواهد داشت.
به گفته شهیدی در دنیا از ۷۰ سال قبل عمق اکتشافات را افزایش دادند چون خیلی از مواد معدنی در عمق بیشتر از ۱۰۰ متر قرار دارند.
رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان اینکه عمق اکتشافات‌معدنی در ایران کم است، خاطرنشان کرد: عمق اکتشاف در آمریکا ۴۰۰ تا ۵۰۰ متر است و برای اینکه بتوانیم اکتشاف را به این اعداد برسانیم نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته داریم و یکی از آنها ژئوفیزیک هوایی است که از سال ۸۰ در این زمینه اقدامات شده است.
وی نیاز کل کشور ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر خطی عنوان کرد و یادآور شد : در فاز اول انجام ۲ میلیون و ۷۵۰ هزار کیل‌متر خطی را تعریف کردیم که تاکنون مطالعات ژئوفیزیک هوایی حدود ۷۴۰ هزار کیلومتر خطی را برداشت داده کردیم.
به گفته وی در برنامه هفتم توسعه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور مکلف شده تا حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار کیلومتر خطی را برداشت کند.
نقشه راه تحول زمین‌شناسی
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اشاره به طرح تحول زمین‌شناسی گفت: این طرح در حوزه‌های تخصصی تمرکز دارد که یکی از آنها حوزه زمین‌شناسی و اکتشاف با رویکرد مناطق اولویت‌دار است که ۴۲۰ برگه یک پنجاه هزار در لایه های زمین‌شناسی و ژئوشیمی و زمین‌شناسی اقتصادی، برداشت صورت می‌گیرد.
وی افزود: اکتشاف در دریا از دیگر رویکردهای این برنامه است که در این بخش ۱۲۱ برگ نقشه منطبق با سواحل شمال، جنوب مشخص کردیم و در سه لایه رسوب‌شناسی، ژئوشیمی رسوبی و آلاینده‌های محیط‌زیستی و ژئومورفولوژی را تهیه می‌کنیم.
به گفته معاون وزیر صمت در بخش ژئو فیزیک هوایی نیز حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار کیلومتر خطی با روش‌های مغناطیس‌سنجی و رادیومتری برداشت می‌شود و در بخش تجمیع اطلاعات پایه علوم زمین ثبت ۴۰ هزار رکورد اطلاعاتی رخ خواهد داد.