سال ۱۴۰۳ در حالی از راه میرسد که ایران همچنان با تحریم‌های نفتی روبروست و نفت خود را با تدابیر ویژه‌ای به مشتریان خاص به فروش می‌رساند.
زهرا علی‌اکبری- هر چند آمارهای رسمی و نقل قول‌های اعلامی از سوی مقامات رسمی نشان می‌دهد میزان صادرات نفت افزایشی قابل توجه را در ماه‌های اخیر تجربه کرده است اما برآوردها نشان از آن دارد که در بهترین حالت درآمد نفتی ایران، در سال آینده از ۴۱ میلیارد دلار فراتر نخواهد رفت. این درآمد البته به واسطه رسیدن قیمت نفت به ۹۱ میلیارد دلار حاصل خواهد شد.
رشد اقتصادی جهان چقدر است؟
اغلب موسسات بین‌المللی ، رشد اقتصادی جهان را برای سال ۲۰۲۴ در حدود سه درصد بر آورد کرده‌اند. بر اساس این گزارش با در نظر گرفتن رشد تقاضای نفت از سوی کشورهای آسیایی از جمله چین و هند و از سوی دیگر مازاد عرضه به خاطر افزایش تولید کشورهایی نظیر آمریکا و برزیل و گویان، مازاد عرضه نفت از ۴.۳ میلیون بشکه به ۴.۵ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت.
مطابق با پیش‌بینی موسسات بین‌المللی نفت برنت در سال ۲۰۲۴ با سه سناریو روبروست.در سناریوی بدبینانه بهای هر بشکه نفت در محدوده ۷۴ دلار خواهد بود که در این صورت درآمد نفتی ایران به ۲۸.۵ میلیارد دلار محدود خواهد شد .
سناریوی متوسط نیز بهای نفت را ۸۳ دلار ترسیم کرده است. در این حالت میزان صادرات نفت ایران به ۳۳ میلیارد دلار میرسد و تنها در شرایطی که نفت برنت به بیش از ۹۰ دلار در هر بشکه برسد، میزان درآمدهای نفتی ایران از ۴۱ دلار فراتر خواهد رفت.
سه پیش‌بینی مهم از وضعیت درآمدهای نفتی در سال آینده/ایران در بهترین حالت چقدر نفت می‌فروشد؟
قیمت نفت در بودجه سال آینده چقدر پیش‌بینی شد؟
هر چند ایران درگیر تحریم‌های نفتی است اما همچنان نفت به عنوان یک منبع مهم درآمدی برای دولت تلقی می‌شود . میزان صادرات نفت ایران چندان طبق آمار و ارقام روشن نیست اما برخی منابع خارجی میزان صادرات نفت را در محدوده نزدیک به دو میلیون بشکه اعلام کرده‌اند.
در این راستا بلومبرگ اعلام‌کرده است: صادرات نفت ایران با رشد ۵۴ درصدی از ابتدای سال جاری میلادی به بیش از یک میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز در ماه اوت (مرداد- شهریور) رسید.
از سوی دیگر رضوانی فر، رییس کل گمرک نیز بر مبنای آمارهای ارائه شده از سازمان تحت تصدی‌اش گفت: میزان صادرات نفت در ۹ ماهه امسال به ۲۶ میلیارد و ۴۶۰ میلیون دلار رسیده است. به گفته وی در ۹ ماهه سال جاری میزان صادرات از محل خدمات فنی و مهندسی ۷۸۰ میلیون دلار و برق ۳۰۰ میلیون دلار بوده است.
بر این پایه دولت انتظار دارد این میزان صادرات را در سال آینده با فرض ماندگاری تحریم‌ها حفظ کند. در این میان تعیین قیمت ۷۱ دلار برای هر بشکه نفت از سوی برخی به استناد تحریم‌ها ریسک بزرگ عنوان شده اما رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته است: قیمت نفت در بودجه سال آینده ۷۱ دلار پیش‌بینی شده که عددی قابل دفاع در بازار جهانی انرژی است.
ایران به کدام کشورها نفت می‌فروشد؟
تداوم تحریم و فشار ژئوپلتیکی همواره از عوامل اثرگذار در تعیین قیمت نفت در فروض بودجه سالیانه است. بررسی روند تولید نفت کشور در سال ۲۰۲۲ نسبت به ۰۲۱ ، نشان از افزایش تولید به میزان ۱۶۲ هزار بشکه در روز دارد که ناشی از برداشته شدن محدودیت‌های ناشی از کرونا و سیاست‌های افزایش تولید است.
بر اساس گزارش اوپک این روند افزایش تولید به رغم توافق کاهش عرضه اوپک پلاس، روند مثبتی را برای کشور رقم زد و در فصل سوم سال ۲۰۲۳ به ۲.۹۹ میلیون بشکه در روز رسید.
از طرف دیگر آن گونه که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گزارش داده است مقاصد صادرات نفت ایران متنوع‌تر از قبل شده و علاوه بر چین، کشورهای آمریکای جنوبی و آفریقا نیز به مشتریان نفت ایران افزوده شده‌اند .
در این فضا اما سایه ریسک همچنان بر سر بخش نفت ایران گسترده است چرا که نتیجه انتخابات پیش روی آمریکا می‌تواند مناسبات آمریکا در قبال برخورد با صادرات نفت ایران را دستخوش تغییر نماید. اتفاقی که بی‌تردید پیش‌بینی‌ها را دستخوش تغییرات جدی می‌کند.