ایام پرتقاضای پایان سال و افزایش سنتی تقاضا برای خرید بلیت اتوبوس و قطار در آستانه شب عید، نگرانی ها را برای جابجایی مسافران بیشتر کرده و کمبود بلیت برای حمل و نقل زمینی در ایام اوج درخواست سفر، به امری عادی در جامعه تبدیل شده؛ در حالیکه فعالان بخش حمل و نقل زمینی بر این باورند که توقف سرمایه‌گذاری برای تجهیز ناوگان حمل و نقل، نیاز به تزریق زیرساخت‌های نو و ایجاد ظرفیت جدید، عامل بروز مشکل در ایام تعطیلات است.
به گزارش اقتصاد آنلاین، نگاهی به تقویم، تشخیص زمان اوج مسافرت را برای برنامه‌ریزان راحت کرده است. هر گاه چند مناسبت ملی و مذهبی در کنار هم قرار بگیرند و تعطیلات دو یا سه روزهای را رقم بزنند که در مجاورت پنج شنبه و جمعه باشد، به دلیل تعطیلی اغلب ادارات در روزهای آخر هفته، موج سفر از تهران به سایر نقاط کشور شکل می‌گیرد.
اگر فقط نیمی از جمعیت ۱۰ میلیون نفره پایتخت که ۱۳ درصد کل جمعیت کشور را شامل می‌شوند، عزم سفر کنند، کل ناوگان حمل و نقل زمینی ایران با تقاضای مضاعفی روبرو می‌شود که یارای پاسخگویی آن را نیست. بلیت هواپیما گران است و هر کسی از عهده پرداخت آن بر نمی‌آید، بنابراین، بار این تقاضای اضافه روی دوش بخش حمل و نقل زمینی منتقل می‌شود، اما آیا این ناوگان که شامل قطار و اتوبوس است، از پس پاسخگویی به نیازها بر می‌آید؟
یک جستجوی ساده در سایت‌های آنلاین فروش بلیت نشان می‌دهد که در همین تعطیلات پیش رو در بهمن ماه به بسیاری از مقاصد هدف گردشگری هیچ بلیتی قطار یا اتوبوسی یافت نمی‌شود. در ایام پیاده روی اربعین، به کرات شاهد شکایت مردم از کمبود بلیت اتوبوس بودیم و خلاصه اینکه در زمان اوج سفرها، مشکل تکراری نبود بلیت گریبان جامعه را می‌گیرد.
تخلفات را گزارش کنید
داریوش باقر جوان، مدیرکل حمل و نقل مسافر سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور درباره دلیل کمبود بلیت اتوبوس به خبرنگار « اقتصاد آنلاین» گفت: ما برای تمام مسیرها بلیت اتوبوس داریم؛ اما در برخی مسیرها ممکن است تقاضا بیشتر شود و سفر افراد به روز و ساعت دیگر موکول شود که این بحث کاملا طبیعی است و در همه موج‌های تقاضا برای سفر وجود دارد.
او افزود: اگر یک شرکت حمل و نقل نخواهد خدمات عرضه کند و خدمات خود را در خارج از شبکه با قیمت غیر رسمی ارائه دهد، این یک نوع تخلف و قابل برخورد است.
مدیرکل حمل و نقل مسافر سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور از مردم خواست که تخلفات رخ داده در حوزه حمل و نقل جاده‌ای را به سامانه تلفن گویای ۱۴۱، سامانه پیامکی ۲۱۴۱ و وب سایت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به آدرس www.۱۴۱.ir اطلاع دهند.
وی ادامه داد: علاوه بر اینکه همکاران ما همواره آمادگی دارند از طریق تلفن گویا، پیامک و سایت شکایات، نقطه نظرات مردم را دریافت کنند، همکاران بنده هم در پایانه‌های مسافری حضور دارند و پاسخگوی شکایات مردم خواهند بود.
به گفته باقر جوان، در اکثر مسیرهای زمینی معمولا عرضه از تقاضا پیشی می‌گیرد و در تمام مقاطع این شرایط وجود دارد؛ اما در برخی از مسیرها در روزهای هفته ممکن است به نوعی مشکل برای پاسخ به تقاضا داشته باشیم.
او درباره شکایات مردم از کمبود اتوبوس در برخی ایام پرتقاضا بیان کرد: طبیعی است وقتی تقاضا در یک مسیری خیلی بالا برود و آن مسیر جزو اولویت‌های اساسی ما باشد، قطعا ارائه سرویس‌های فوق‌العاده در آن مسیر در اولویت قرار می‌گیرد. ما برای این مسیرها برنامه‌ریزی می‌کنیم. هرجایی تقاضا بیشتر از عرضه شود، مطمئنا بر اساس سرویس فوق العاده و شرایطی که ایجاد می‌شود، جابه‌جایی را انجام می‌دهیم.
۶ سال توقف در افزودن به ظرفیت ناوگان
مدیرکل حمل و نقل مسافر سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور گفت: مستحضر هستید که به دلیل تحریم‌های ظالمانه نظام سلطه، نزدیک به ۶ سال است که نتوانستیم ناوگان جدیدی را به مجموعه حمل و نقل کشور اضافه کنیم.
او ادامه داد: سال به سال سن ناوگان بالا می‌رود. البته تمهیدات خوبی در بدنه دولت انجام می‌شود و تلاش‌های خوبی برای حل مشکل در حال انجام است.
باقرجوان افزود: در حوزه نوسازی و توسعه ناوگان، در ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت برنامه‌هایی در دست انجام است که آنها را ارائه خواهند کرد. ما به عنوان متقاضی و خواهان، قطعا نیازمند این هستیم که بتوانیم شرایط را در حوزه ناوگان خود به گونه‌ای ارتقاء دهیم که همواره یکسری ظرفیت آماده خدمت داشته باشیم، تا اگر تقاضا بالا رفت، به این درخواست‌ها جواب بدهیم.
او گفت: اما چیزی که محرز و مسلم است؛ آن است که ظرفیت ناوگان ما همان ظرفیت محدودی است که سال‌های قبل داشتیم. یک مقداری ممکن است توان پیمایش در مسافت‌های بالا در کشور کاهش یافته باشد؛ زیرا سن ناوگان حمل و نقل افزایش داشته است.
مدیرکل حمل و نقل مسافر سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور یاد آور شد: به تناسب افزایش سن ناوگان، تقاضا برای سفر هم افزایش یافته است. امسال به نسبت سال گذشته ۲۰ درصد افزایش تقاضا برای سفر داشته‌ایم.
او با اشاره به اینکه اکنون نیاز داریم که بیش از پنج هزار دستگاه اتوبوس نو به ناوگان تزریق شود، گفت: به تدریج هر تعداد اتوبوسی که فرسوده می‌شود و از چرخه حمل و نقل در مسیر متوسط و بالا خارج می‌شود، باید جایگزین کنیم.
عدم افزایش ظرفیت واگن‌های قطار
محمد رجبی، مدیر عامل سابق شرکت حمل و نقل ریلی رجا و رئیس انجمن شرکت‌های حمل و نقل ریلی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار «اقتصاد آنلاین» درباره دلیل کمبود بلیت قطار تاکید کرد: در حال حاضر در کشور واگن قطار نداریم. چندین سال است که به ظرفیت ناوگان کشور اضافه نشده و این در حالی است که تقاضا برای سفر افزایش یافته است.
او ادامه داد: حتی اگر تقاضا افزایش نیافته بود هم این میزان ناوگان، برای پاسخ دادن به تقاضاهای موجود کم بود. هر تعداد واگنی که قبلا بوده است، اکنون باقی مانده و سرمایه‌گذاری جدید در این رابطه انجام نشده است.
مدیرعامل سابق شرکت حمل و نقل ریلی رجا گفت: بالاخره هزینه‌های سفر با هواپیما خیلی سنگین است بنابراین مردم به سمت قطار روی می‌آورند. این رفتار طبیعی است اما مسئله اینجاست که همان تعداد ۲۷ تا ۲۸ هزار صندلی که در گذشته وجود داشته است، تغییر نکرده است در حالی که تقاضا وحشتناک زیاد شده است.
او افزود: ما در تمام مسیرها ریل داریم اما واگن و قطار نداریم. مثلا مسیر جدید سنندج را راه انداخته‌اند، ولی قطار نخریده‌اند.همان قطاری که به همدان می‌رفت، احتمالا باید به سنندج همبرود. در نتیجه طول مسیر حرکت اضافه شده است و قطار امکان بازگشت ندارد. به این ترتیب، این قطار نمی‌تواند دو بار در روز یک مسیر را طی کند و نتیجه‌اش این است که تعداد سفر قطارها کاهش می‌یابد.
رجبی با تاکید بر اهمیت افزایش حجم ناوگان حمل و نقل ریلی، قیمت هر واگن مسافری با ۴۰ نفر ظرفیت را ۳۲ میلیارد تومان اعلام کرد و افزود: این واگن به تنهایی قادر به حرکت نیست و برای خرید دیزل آن هم سرمایه‌گذاری جداگانه‌ای نیاز است.
او بیان کرد: حمل و نقل ریلی به‌ویژه در فصول سرد سال به دلیل امنیتی که دارد، مورد توجه جامعه است. اگر برای تقویت این سیستم وام‌های کم بهره در نظر گرفته نشود، سرمایه‌گذار رقبتی نخواهد داشت که به این حوزه ورود کند؛ زیرا هزینه‌های تکمیل ناوگان در این بخش به طرز وحشتناکی زیاد است.