یک کارشناس حوزه حمل‌ونقل با بیان اینکه انگیزه ایران از تفاهم‌نامه با کشورهای دیگر این است که وارد زنجیره‌های تامین جهانی شویم، گفت: اگر این تفاهم‌های همکاری و قراردادهای بین‌المللی در چابهار، برای ما به نقش یافتن ایران در بازارهای بین‌المللی، لجستیکی و حتی ترانزیتی منجر نشود، زیاد برایمان فایده‌ای نخواهد داشت.
علی ضیایی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به حضور هند در بندر چابهار بیان کرد: اگر می‌خواهیم با هندوستان یا هر کشور دیگر وارد یک تفاهم بلندمدت در خصوص بندر چابهار شویم، باید ابتدا بدانیم که چه می‌خواهیم. گاهی دیده می‌شود که برخی، کل درخواست ما از طرف هندی و طرف خارجی را در یک عملیات عمرانی در آن بندر و انتقال چند جرثقیل و تجهیزات خلاصه می‌کنند.
وی ادامه داد: اینها مسائل پیش پاافتاده‌ای است و اینطور نیست که ما نیاز مبرمی به آن‌ها داشته باشیم و نتوانیم تامین کنیم. کیلومترها آن‌طرف‌تر، در بندر شهید رجایی، تجهیزات به مراتب کامل‌تری داریم که اگرچه شاید در شرایط ایده‌آل نباشد، اما فعالیت می‌کند.
بنابراین باید ببینیم آیا چیزی که از هند می‌خواهیم، در چند گنتری کرین خلاصه می‌شود؟ قاعدتا خیر. ما به بهانه و با هدف یک بحث مهم‌تر و راهبردی‌تر وارد تفاهم با هند شدیم.
در تفاهم‌نامه با کشورهای بزرگ، باید وارد زنجیره‌های تامین جهانی شویم
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه آنچه ما را به‌سمت تفاهم بین‌المللی با کشورهای دیگر در دهانه دریای عمان و منطقه مکران می‌برد، موقعیت جغرافیایی و مناسبات ژئوپلتیکی جهانی است، افزود: انگیزه اصلی ما این بوده که با چنین تفاهم‌نامه‌هایی وارد زنجیره‌های تامین جهانی شویم. به همین دلیل به‌دنبال قرارداد با کشورهای بزرگ اقتصادی بودیم که کالای خود را از این بندر عبور دهند.
اگر قرار نباشد که این تفاهم‌های همکاری و قراردادهای بین‌المللی در چابهار، برای ما به نقش یافتن ایران در بازارهای بین‌المللی، لجستیکی و حتی ترانزیتی منجر شود، خیلی برای ما فایده‌ای نخواهد داشت.
ضیایی بیان کرد: وقتی می‌بینیم چه چیزی از چابهار و طرف بین‌المللی می‌خواهیم، می‌توانیم به گزینه‌های دیگر فکر کنیم. برخی چین را به‌عنوان یک گزینه مطرح می‌کنند، یکی از دلایل مطرح شدن چین این است که کالایی که از چابهار به‌سمت اروپا و مناطق غربی عبور می‌دهد، خیلی بیشتر از هند است.
کالای وارداتی و صادراتی چین، خیلی بیشتر از هند است
وی توضیح داد: طبق آمارهای سال گذشته، چین حداقل سالانه ۱۳۰ میلیون تن کالا به سمت اروپا ترانزیت می‌کند و واردات و صادرات متقابل دارد، این در صورتی است که تجارت هندوستان با روسیه قبل از جنگ اوکراین، خیلی کمتر بود و همین حالا هم تجارت هند با روسیه ۵۰ تا ۶۰ میلیون تن پیش‌بینی می‌شود؛ تجارتش با منطقه CIS هم در حال حاضر رقم چشمگیری نیست که بتوان به آن اتکا کرد.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: وقتی وارد تفاهم با کشورهای دیگر می‌شویم، چارچوب قرارداد را باید خوب و محکم ببندیم. اینطور نباشد که طرف خارجی حس کند اگر به این تفاهم عمل نکند، هیچ هزینه‌ای متوجهش نیست.
برای مثال در بحث قرارداد گازی با پاکستان، یک جریمه ۱۸ میلیارد دلاری مطرح است. صرف نظر از اینکه این جریمه در مسیر اجرا قرار می‌گیرد یا خیر، هشداری برای طرف خارجی است که اگر نخواهد به این تفاهم عمل کند، خساراتی متوجهش خواهد بود.
ضیایی در پایان اظهار کرد: در عین حال باید توجه داشت که وقتی در تفاهم‌های بین‌المللی طرف مقابل احساس کند که تنها گزینه ماست، منافع خود را بالاتر در نظر می‌گیرد و شاید منافع ما قربانی شود. به همین دلیل بهتر است ما در منطقه مکران محدود به هندوستان نباشیم و به گزینه‌های مختلف میدان بدهیم.