معاون وزیر صمت و رئیس این سازمان در دومین کنفرانس تخصصی استیل پرایس اکتشاف ذخایر معدنی، فرصت‌ها و چالش‌ها با اشاره به چالش های حکمرانی بخش معدن و اکتشاف گفت: ایران یک درصد جمعیت دنیا، یک درصد خاک دنیا و ۷ درصد ذخایر معدنی در ایران وجود دارد و در عین حال بسیاری از منابع در کشور دست نخورده باقی مانده است.
به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، دکتر علیرضا شهیدی، با تاکید بر اینکه نیاز است تا مواد معدنی در سطح و یا در عمق را شناسایی و تحت فرایند اکتشاف قرار گیرد، اظهار کرد: بررسی خصوصیات کشورها از نظر معدنی نشان می دهد که محیط های مستعد کانی‌های معدنی در دنیا ۴۸ محیط و در ایران ۳۵ محیط وجود دارد همچنین تیپ های معدنی شناخته شده در دنیا ۱۱۴ تیپ و در ایران ۸۹ تیپ و تنوع مواد معدنی در دنیا ۵۱۲ نوع و در ایران ۸۱ مورد وجود دارد.
وی خاطر نشان کرود: بر این اساس می توان گفت که ایران از نظر مواد معدنی همانند اقیانوسی با عمق کم است و آنچه که تاکنون اکتشاف کردیم همخوانی با شرایط کشور ندارد چرا که ایران در کمربند متابورژنی کوهزایی الپ_ هیمالیا قرار دارد و تنوع بسیار زیادی از مواد معدنی در کشورها هست ولی در ایران فاصله ای مشاهده می شود.
معاون وزیر صمت، با اشاره به سهم مواد معدنی در تولید ناخالص ملی گفت: طبق آخرین آمارهای منتشر شده در ۷ فوریه سال ۲۰۲۴ منتشر شده است، سهم بخش معدنی کشور در درآمد ناخالص ملی ۴۹ صدم است که عدد قابل توجهی نیست.
وی تامین مواد معدنی مورد نیاز صنایع را یکی از مهمترین چالش های حکمرانی در این حوزه دانست و یادآور شد: صنایع معدنی به عنوان صنعت مادر برای سایر صنایع محسوب می شود و چنانچه صنایع معدنی با کمبود خوراک مواجه شوند، همه صنایع در کشور متضرر می شوند.
شهیدی، نیروی انسانی متخصص را از دیگر چالش های این صنعت نام برد و یادآور شد: ما چه به لحاظ کیفی و چه به لحاظ کمی در این حوزه مشکلات زیادی داریم. افرادی که وارد این حوزه می شوند نیاز است تا تحت آموزش های تخصصی قرار گیرند البته به شرط آنکه نیروهای انسانی را دریابیم؛ ما در ۳ سال اخیر نتوانستیم یک نفر نیروی انسانی متخصص جذب کنیم.
وی با تاکید بر اینکه ورودی دانشگاه در رشته های مرتبط با علوم انسانی کاهش یافته است،گفت: کاهش سطح سرمایه گذاری های اکتشاف را از دیگر چالش های این حوزه عنوان کرد و اظهار کرد: به هیچ عنوان سهم اکتشاف در چرخه معدن کاری به درستی مشخص نشده است. علاوه بر اینکه این حوزه با چالش های قانونی موجه است چون در حوزه معدن یکسری قوانینی وجود دارد که دست و پا گیر است و اجازه پیشرفت به ما نمی دهد.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدتی کشور، دسترسی برای انجام عملیات اکتشافی به دلیل وجود معارضین محلی را از دیگر چالش ها ذکر کرد و گفت: یکی دیگر از مسائل ما، زمین است، دیگر زمینی برای اکتشاف باقی نمانده است و این یکی از بحران هایی است که با آن مواجهیم.
وی با تاکید بر ضرورت ایجاد بانک داده برای ارزیابی ذخایر معدنی یادآور شد: ما نیازمندیم که برای توسعه اکتشافات از شرکای بین المللی استفاده کنیم. ما اطمینان داریم که اکتشاف در سطح در ایران به پایان رسیده است و ما باید به سمت اکتشافات و حفاری های عمیق و ژئو فیزیک هوایی برویم. علاوه بر آن وجود آزمایشگاه ها از دیگر ضروریات این حوزه است که چالش هایی در این زمینه نیز وجود دارد.
شهیدی عدم دسترسی به آمارها را از دیگر مسائل موجود در حوزه اکتشاف دانست و گفت: بر اساس گزارش آمار ایران میزان ذخایر معدنی در ایران ۲۶ میلیارد تن اعلام شده است که این مقدار شامل ذخایر فلزی، غیر فلزی، منابع قرضه، سنگ ساختمان و گوهر سنگ ها می شود.
معاون وزیر صمت؛ با تاکید بر اینکه باطله های معدنی گاها ارزش بیشتری از مواد معدنی دارند گفت: ما باید به این حوزه وارد شویم و در دنیا تا سال ۲۰۵۰ دیگر معدن جدیدی را استخراج نمی کند بلکه معاون آینده از دل این باطله خواهد بود. همچین سرعت تغییرات آنقدر زیاد شده که هر یک سالی که عقب می مانیم معادل ده ها سال از نطر فناوری عقب می مانیم.
وی با تاکید بر ضرورت توجه به اکتشاف مواد جدید معدنی تاکید کرد: دنیای آینده دنیایی است که از انرزی های پاک و سبز استفاده می کند.
شهیدی عدم دسترسی به آمارهای متقن در حوزه معدن را از دیگر چالش‌ها عنوان کرد و یادآور شد: هر نهادی آمار متفاوتی ارائه می دهد به عنوان نمونه آمار مرکز ملی سنک آهن ما معادل ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تن، کانسنگ طلا ۹۶۰ میلیون تن، سرب و روی ۲۱۴ میلیون تن ، کانسنگ مس ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تن و بوکسینگ ۲۲ میلیون تن اعلام شده است و این آمار با آمارهای وزارت صمت متفاوت است.
رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، به بیان چالش های بخش مواد معدنی پرداخت و با تاکید بر اینکه میزان مصرف با میزان ذخایر تراز نیستند گفت: اکتشاف ما یا سرعت کندی در جریان است و در آینده با چالش های زیادی مواجه می شویم. طبق آمار های رسمی میزان مصرف سنگ آهن ۱۱۲ میلیون تن برای تولید ۳.۵ میلیون تن فولاد است و اگر اکتشاف جدیدی رخ ندهد با چالش های زیادی مواجه می شویم.
وی اصافه کرد: طبق آمارهای شرکت ملی فولاد اگر ظرفیت فولاد سازی به بیش از ۵۵ میلیون تن و ۱۰۰ درصد شود بعد از سال ۱۴۰۰، برای ۱۴.۵ سال، سنگ آهن داریم به شرط آنکه منابع جدیدی وارد نشود و اکتشاف جدیدی صورت نگیرد.
معاون وزیر صمت با اشاره به آمارهای وزارت صمت در حوزه ذخیره معادن در زمینه ناترازی مصرف در سنگ اهن گفت: یکی دیگر از چالش ها حوزه اکتشاف زمان تبدیل کانسار به معدن در ایران طولانی است. میانگین جهانی ۷ سال و در ایران معدن گل گهر که زمان کمتری داشته ۲۰ سال طول کشیده است.
شهیدی تصمیم گیری های انی را از دیگر چالش ها، دانست و گفت: ما نیاز به پایش ذخایر مواد معدنی داریم که در صورت زیاد بودن آنها صادر کنیم و اگر نیاز بیشتری داریم اقدام به واردات مواد معدنی کنیم. در صورتی که در این حوزه برنامه ریزی درستی داشته باشیم می توانیم به شکوفایی اقتصادی برسیم.
وی، تولید و تکمیل اطلاعات پایه زمین شناسی در مقیاس جدید یک پنجاه هزارم برای تمام لایه های اطلاعاتی، روش های نوین برداشت از رویکرد جدید سازمان نام برد.
شهیدی ادامه داد: طبق برنامه هفتم موظف شدیم یک میلیون و ۵۰۰ کیلومتر ژئوفیزیک هوایی اجرایی کنیم الان پوشش ۷.۵ کیلومتری داریم و تا ۳ سال آینده باید به عدد یک میلیون و ۵۰۰ کیلومتری برسیم.
معاون وزیر صمت؛ با اشاره به جزییات اجرای طرح تحول در سازمان زمین شناسی گفت: در طرح تحول تقسیم کار ملی را اجزایی کردیم و طبق آن شناسایی و پی‌جویی به سازمان واگذار شد و اطلاعات آن در اختیار وزارت صمت قرار می گیرد.