کلان طرح‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در سال ۱۴۰۳اعلام شد: تحول چشمگیر در تولید اطلاعات پایه و کاهش مخاطرات سرمایه‌گذاری در حوزه معدن/پیش‌بینی آنالیز بیش از ۱۵۰ هزار نمونه معدنی طی برنامه هفتم/توسعه همکاری‌های بین‌المللی

به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، با اجرای موفقیت‌آمیز این طرح در استان خراسان جنوبی، برنامه‌ریزی جهت اجرای هدفمند و منظم طرح از ابتدای سال 1401 بصورت رسمی آغاز شد که طی آن استان‌های هدف که شامل 420 سلول اطلاعاتی در مقیاس یک پنجاه هزارم بود، انتخاب شد.

فاز اول: تولید اطلاعات زمین‌شناسی و اکتشافی

در این فاز مقرر است تا سه لایه زمین‌شناسی، زمین‌شناسی اقتصادی و اکتشافات ژئوشیمیایی در مقیاس یک پنجاه هزارم تهیه شود که با احتساب تهیه این سه لایه تعداد 1260 پروژه زمین‌شناسی و اکتشافی طی پنجسال و با پشتیبانی و تامین منابع هدفمند و مناسب اجرا خواهد شد که موجب تحولی چشمگیر در حوزه تولید اطلاعات پایه کشور و کاهش مخاطرات سرمایه‌گذاری در حوزه عمران، معدن و زیرساخت‌های کشور خواهد شد.

اهداف کلان این فاز:

• توسعه مناطق کم‌برخوردار و در راستای رونق بخش معدن
• تولید اشتغال مولد با نگرش ویژه بر نیروی انسانی بومی
• آمایش سرزمین در قالب کشف ذخایرجدید معدنی
• افزایش بازدهی و کاهش موثر زمان تبدیل کانسار به معدن
• تربیت نیروی انسانی متخصص بخش معدن (زمین‌شناسی و اکتشاف) در مناطق هدف پروژه تحول

• ایجاد تحرک در بخش خصوصی (جامعه مهندسین مشاور) در حوزه زمین‌شناسی، اکتشاف و آزمایشگاه‌های علوم زمین از طریق برون‌سپاری فعالیت‌ها

دستاوردهای کمی پروژه تحول استان خراسان جنوبی-مهر 1400 تا مهر 1401

برخی عناوین دستاوردهای استان خراسان جنوبی:

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان کردستان (خرداد 1401 – خرداد 1402)

•  برگ نقشه – گزارش (3 عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین­‌شناسی، ژئوشیمی و اقتصادی) مجموعا 75 برگ نقشه- گزارش
• سطح پیمایش زمین‌­شناسی و اکتشافی پروژه‌­ها به میزان 46.875 کیلومتر مربع در استان (هر پروژه 625 کیلومتر مربع
• اجرای عملیات ژئوفیزیک هوایی به میزان 22 هزار کیلومتر خطی از خرداد ماه 1401در پی عملیاتی‌­سازی بالگرد سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور بعد از حدود 5 سال

با توجه به تکمیل و به­‌روزآوری مطالعات در بازه­‌های زمانی مختلف به سبب ارتقای سخت‌افزار، دانش فنی و دقیق­تر شدن مقیاس مطالعات فعالیت‌های اکتشافی  و به دلیل ضعف­‌های تکنولوژی و کاستی­‌های دانش تخصصی و مهارتی، بازنگری در تولیدات تخصصی قبلی امری اجتناب­‌ناپذیر است.

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان آذربایجان غربی (شهریور 1401- شهریور 1402)

• 12 برگ نقشه–گزارش (3 عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین­‌شناسی، ژئوشیمی و زمین­‌شناسی اقتصادی) در مجموعا36 برگ نقشه- گزارش
• سطح پیمایش زمین­‌شناسی و اکتشافی پروژه­‌ها به میزان 22 هزار کیلومتر مربع در استان (هر پروژه 625 کیلومتر مربع)

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان قم- مرکزی- البرز و اصفهان (آذر 1401- آذر 1402)

• 28 برگ نقشه–گزارش (3 عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین­‌شناسی، ژئوشیمی و زمین‌­شناسی اقتصادی) مجموعا  84 برگ نقشه- گزارش
• سطح پیمایش زمین‌­شناسی و اکتشافی پروژه‌­ها به میزان 52.500 کیلومتر مربع در استان (هر پروژه 625 کیلومتر مربع)

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان یزد ( آبان 1402- آبان 1403)

• 13 برگ نقشه–گزارش در قالب مجموعا 39 عنوان پروژه (13 عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین­‌شناسی، ژئوشیمی و زمین‌شناسی اقتصادی)
• سطح پیمایش زمین‌­شناسی و اکتشافی پروژه­‌ها به میزان 24.375 کیلومتر مربع در استان (هر پروژه 625 کیلومتر مربع)

“نقشه مناطق اولویت دار اجرای طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی”

فاز دوم: اجرای عملیات اکتشاف به روش ژئوفیزیک هوابرد

در این فاز که همزمان با شروع طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور و در دورجدید فعالیتهای سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در حوزه ژئوفیزیک هوابرد طراحی شده‌، 1،500،000 کیلومترخطی از مساحت کشور مورد پیمایش و شناسایی اکتشافی قرار می‌گیرد.

لازم به توضیح است که این روش برای شناسایی ذخایر پنهان و عمقی معدنی به کار می‌رود که تاکنون نیز منجر به اکتشاف کانسارهای خوبی در سطح کشور شده‌است.

اهداف کلان این فاز :

• اکتشاف ذخایر پنهان و عمیق
• شناسایی ساختارهای زمین‌شناسی
• شناسایی آب‌های نامتعارف و ژرف (آب کارستی)

“نقشه اولویت اجرای عملیات ژئوفیزیک هوابرد در طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور”

• تکمیل عملیات اکتشاف ژئوفیزیک هوایی در بلوک ‏دیواندره استان کردستان به وسعت 22400 ‏کیلومتر خطی جهت شناسایی ذخایر پنهان ‏معدنی (خرداد ماه 1401- خرداد ماه 1402)
• اجرای عملیات اکتشاف ژئوفیزیک هوایی در منطقه ‏بردسکن استان خراسان رضوی (منطقه بردسکن- کاشمر- سبزوار) به وسعت 88 هزار کیلومتر خطی جهت شناسایی ذخایر ‏پنهان معدنی (بهمن 1401- بهمن 1402)

فاز سوم: طرح تحول زمین‌شناسی دریایی

این طرح با هدف تولید اطلاعات پایه در حوزه سواحل و محیط­‌های آبی کشور اجرا خواهد شد که شامل سه لایه رسوب‌شناسی، ژئومورفولوژی و ژئوشیمی زیست محیطی خواهد بود.

اهداف کلان این فاز:

• “تحقق سیاست‌های کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیت‌های بالفعل و بالقوه و اجرایی ساختن موارد برجسته آن با توجه ویژه بر دریا، سواحل، بنادر و آب‌های مرزی” بر اساس بند 11 از سیاست­‌های ­ابلاغی برنامه پنج ساله توسعه هفتم
• دستیابی به منابع و ذخایر طبیعی و معدنی در پهنه‌های آبی
• انجام مطالعات پایه زمین‌شناسی دریایی در قریب به 5000 کیلومتر از سواحل و محدوده‌­های دریایی و دریاچه‌­ای مغفول مانده از دیدگاه معدنی و دسترسی و بهره‌برداری از منابع اقتصادی موجود در آب‌های آزاد
• لزوم شناسایی آلاینده‌های زیست محیطی در محیط‌های دریایی
• اجرا و طراحی اصولی در پروژه‌های عمرانی و زیرساختی دریایی، جانمایی‌های دریایی و ایمن‌سازی آن‌ها
• تبیین نقش و جایگاه ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک ایران در اقتصاد بین‌الملل در پهنه‌ها و سواحل آبی
• تامل بر روی جاذبه‌ها و پتاسیل‌های گردشگری دریایی

نقشه اولویت تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی دریایی طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور

تعداد نقشه‌های 1:50000 در پهنه‌های آبی شمال و جنوب کشور (با احتساب 3 عنوان لایه اطلاعاتی)

• دریای کاسپین: 81 عنوان پروژه
• خلیج فارس: 204 عنوان پروژه
• دریای عمان:  84 عنوان پروژه

طرح پیشنهادی زمین‌شناسی دریایی غرب دریای کاسپین- گیلان در سال 1402

27 عنوان پروژه به مساحت 5625 کیلومتر مربع طی 9 برگه لسکوکلایه، آستانه اشرفیه، رشت، بندرانزلی، سنگرچین، رضوانده، هشتپر، چوبر و آستارا در قالب تهیه نقشه به شرح ذیل:

• نقشه‌­های ژئوشیمی رسوبی و آلاینده‌­های زیست‌محیطی
• نقشه­‌های ژئومورفولوژی سواحل
• نقشه­‌های رسوب‌شناسی

2- پایگاه جامع داده‌­های علوم زمین کشور

این طرح با هدف تجمیع، استانداردسازی و انتشار تمامی داده‌های علوم زمین کشور (زمین‌شناسی و اکتشافی) مطابق با اسناد و قوانین بالادستی مانند تبصره 3 ماده 5 قانون معادن، جزء 4 بند ب ماده 48 قانون برنامه هفتم پیشرفت، ماده 7 قانون تمرکز امور صنعت و معدن و همچنین ماده 7 قانون تاسیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با مشارکت سایر مولفه‌ها دولتی بخش معدن ( معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران) در حال پیگیری و اجراست. از اهداف این طرح ایجاد هم‌افزایی و تسهیل در  نظام تبادل اطلاعات موردنیاز فعالیت‌های معدنی، عمرانی و زیرساختی کشور در حوزه اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی است.

3- توسعه ظرفیت‌­های آزمایشگاهی زمین‌شناسی و اکتشاف (آنالیز مواد معدنی)

با توجه به نیاز کشور به افزایش ظرفیت آزمایشگاه‌های بخش دولتی و خصوصی در حوزه آنالیز نمونه‌های زمین‌شناسی و اکتشافی این طرح با هدف ایجاد تحرک در بخش خصوصی عهده‌دار خدمت در این حوزه و همچنین ظرفیت‌سازی مناسب در بخش دولتی به اجرا درآمده است. از اهداف این طرح افزایش ظرفیت آنالیز نمونه‌های زمین‌شناسی و اکتشافی کشور (حاصل از اجرای طرح‌های تحولی)  از 20 هزار نمونه در سال به بیش از 150 هزار نمونه در سال است. در این طرح که از سال 1400 به اجرا درآمده در سال 1401 میزان آنالیز نمونه‌ها به 45 هزار نمونه در سال و در سال جاری به 70 هزار نمونه در سال رسیده و انتظار می‌رود این میزان طی برنامه هفتم پیشرفت به بیش از 150 هزار نمونه در سال برسد.

4- همکاری‌­های بین‌المللی

با توجه به نیاز بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور مبنی بر بکارگیری فن‌آوری‌ها و تبادلات فنی-مهندسی همکاری‌های بین‌المللی در این حوزه با کشورهای هدف تعریف شد که در گام اول و با توجه به اعلام آمادگی مجموعه‌های مورد فراخوان، همکاری با کشور روسیه (هلدینگ دولتی روس ژئو) در حوزه ورود خدمات فنی-مهندسی در حوزه تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی در دستور کار قرار گرفته است. این همکاری بر اساس توافقنامه سه جانبه بخش معدن کشور میان (معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت-سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) طراحی شده و اجرا خواهد شد.

لازم به توضیح است رایزنی و همکاری با دیگر کشورها از جمله چین در حوزه ورود خدمات فنی و مهندسی در جال انجام است.

5- شناسایی و پتانسیل‌یابی ژئوپارک­‌ها در کشور

با توجه به وظیفه حاکمیتی این سازمان در شناسایی و پتانسیل‌یابی ژئوپارک‌ها به عنوان مقاصد گردشگری مبتنی بر پدیده‌های زمین‌شناختی و در راستای ارتقای معیشت و مشارکت جوامع محلی، این سازمان با نزدیک به سه  دهه فعالیت در این حوزه  طی سال 1400 تاکنون اقدام به پتانسیل‌یابی مناطق مختلفی جهت ثبت و معرفی ژئوپارک­‌های ملی و جهانی کرده  که همکاری در راستای جهانی شدن ژئوپارک قشم، ارس و طبس از جمله این فعالیت‌ها است که در حال حاضر نیز اجرا می‌شود.