مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور: ۵۰ درصد نیروی انسانی متخصص معدن را از دست داده‌ایم.
به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، به باور فعالان معدنی امروز یکی از مشکلات جدی این عرصه کمبود نیروی کار در بخش دولتی و خصوصی است. حالا آینده‌ای که با مشکل کمبود برق و گاز، تحریم‌ها و تصمیمات یک‌شبه سیاستگذاران نامعلوم بود با کمبود نیروی انسانی بیشتر مه‌آلود می‌شود.
امروز یکی از فجایع این است که به دلیل مشکلات متعدد بخش معدن بیشتر دانشجویان این رشته را به منظور مهاجرت انتخاب می‌کنند. از طرفی به خاطر سختی‌های زیاد و کمبود نیروی انسانی برای فعالیت در این رشته کشورهای دیگر با روی باز به استقبال مهاجران می‌روند. وقتی پای صحبت فعالان معدنی می‌نشینیم باور دارند که با وجود چالش‌هایی که در بخش معدن وجود دارد، دیگر نمی‌توانند به علاقه‌مندان این حوزه توصیه کنند که در این رشته ورود کنند.
طعم قوانین ضعیف، دستور‌العمل‌های پیچیده و ناپخته، سرمایه‌گذاری آنقدر تلخ است که فعالان را نیز دلزده کرده؛ مساله‌ای که روی انتخاب رشته دانشجویان نیز تاثیرگذار بوده و باعث شده شاهد آن باشیم که در برخی دانشگاه‌ها ورودی رشته زمین‌شناسی در دوره دکتری صفر باشد. این در حالی است که ایران به عنوان بهشت معادن شناخته می‌شود و پتاسیل توسعه در این عرصه را دارد.
از طرفی در دستگاه‌های دولتی هم همین مشکل یعنی کمبود نیروی انسانی دیده می‌شود. در معاونت‌ها، مدیران کل دفاتر استان‌ها و وزارتخانه کارشناس مرتبط و متخصص بسیار کم است؛ موضوعی که آینده‌ای مبهم را گوشزد کرده و به ما می‌گوید که به فکر تامین نیروی انسانی و فارغ‌التحصیلانی که علاقه‌مند به ماندن در کشور نیستند، باشیم.
در این بین پیشنهاد می‌شود دولت مشوق‌هایی را برای ورود نیروی تازه کار فراهم کند تا دانشجویان در این رشته در کشور با میل خود بمانند و بخش معدن بتواند بخشی از کمبود درآمد نفت را جبران کند.
نیازمند نیروی انسانی هستیم
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، با اشاره به اهمیت معدنکاری در کشور گفت: اکتشاف و معدنکاری یکی از بحث‌های مهم اقتصادی کشور بوده که به نیروی انسانی متخصص وابسته است. در حال حاضر نیازمند بهره‌گیری از نیروی انسانی جهت پیمایش‌های صحرایی هستیم.
هرچند فناوری و تکنولوژی جدید ظهور کرده و می‌تواند این کار را انجام بدهد اما برای حوزه معدن در حوزه‌های مختلف زمین‌شناسی، زیست‌محیطی، مهندسی، میدانی و اکتشاف و… به طور حتم به نیروی انسانی وابسته هستیم. این در حالی است که طی سال‌های اخیر نیاز مطالعات اکتشافی با نیروی انسانی متخصص را به دلیل ضعف پشتیبانی و ضعف نظام برنامه‌ریزی از دست داده‌ایم.
رضا جدیدی با اشاره به نقش دانشگاه‌ها گفت: تبلور نیروی انسانی متخصص از دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد اما متاسفانه طی ۱۰سال گذشته دانش‌آموختگان رشته گرایش‌های زمین‌شناسی، جغرافیا و معدن در کلیه گرایش‌ها حدود ۵۴درصد افت داشته است. بنابراین امروز نصف نیروی انسانی متخصص خود را از دست داده‌ایم. اوج معدنکاری و فعالیت‌های زمین‌شناسی که در سال‌های قبل‌تر داشته‌ایم امروز به نصف رسیده است.
کاهش کمیت و کیفیت
وی در رابطه با وضعیت بدنه بخش خصوصی خاطرنشان کرد: ظرفیت شرکت‌های مهندسی مشاور از نظر کمیت و کیفیت بسیار کاهشی شده است. این محدودیت باعث شده در مناقصه‌های دولتی هم این بخش نتواند فعال باشد و عملا مناقصه‌ها و برون‌سپاری خدمت هم نتواند برای این شرکت‌ها به شکل مناسبی صورت بگیرد.
جدیدی با اشاره به افزایش آمار مهاجرت دانشجویان رشته معدن گفت: در سه سال اخیر پدیده مهاجرت در رشته‌های مختلف را شاهد هستیم به صورتی که از مهاجرت فردی به مهاجرت گروهی تبدیل شده است. متاسفانه در بخش زمین‌شناسی اکتشاف همچنین پدیده‌ای را شاهد هستیم. حتی دیده می‌شود دانشجویان به کشورهایی که در همسایگی ما هستند و تازه فعالیت‌های معدنی را شروع کرده‌اند می‌روند چراکه آینده کاری خود را بهتر از ماندن در ایران می‌بینند.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با تاکید بر اینکه زنگ خطر به صدا در آمده، گفت: وقتی نیروی انسانی متخصص را از دست می‌دهیم ناچار می‌شویم برای انجام فعالیت‌ها از نیروی خارجی استفاده کنیم. کما اینکه در رشته‌های دیگر از جمله پزشکی شاهد ورود پزشک خارجی به کشور بودیم. الان هم در مرحله‌ای هستیم که در برخی گرایش‌های معدنی به ورود خدمات فنی مهندسی نیاز داریم.
وضعیت بخش دولتی
وی با اشاره به وضعیت بخش دولتی گفت: در بخش دولتی طی برنامه ششم توسعه که از ۹۶ تا ۱۴۰۲ تمدید شده بود ما در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نزدیک به ۱۸۰ نفر بازنشسته یا ترک‌خدمت داشتیم.
این در حالی است که به ازای آن نتوانستیم نیرویی را جذب کنیم؛ به این معنی است که بدنه ۱۳۰۰ نفری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در یک برنامه ۵ ساله توسعه کشور نزدیک به ۲۰درصد نیروی خود را کاهش داده و این وضعیت ترمیم هم نمی‌شود. در نتیجه شاهد آن هستیم که نیروی انسانی متخصص را در بخش دولتی و خصوصی از دست داده‌ایم.
جدیدی با اشاره به وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: در مجموعه‌های دانش‌بنیان افراد متخصصی هستند که ایفای نقش می‌کنند ولی نیاز کشور بیشتر از اینهاست. بنابراین باید تا دیر نشده به فکر ترمیم و برنامه‌ریزی در حوزه نیروی انسانی باشیم. البته مجوزهای جدیدی در سازمان اداری – استخدامی کشور طراحی شده و به سازمان ما تحویل داده شد و در حال حاضر منتظر تامین اعتبار آن از طرف سازمان برنامه و بودجه کشور هستیم.