مدیرکل دفتر بررسی‌های زمین‌شناسی دریایی این سازمان به مناسبت 10 اردیبهشت و روز ملی خلیج‌فارس گفت: مطالعات زمین‌شناسی دریایی یکی از مهم‌ترین بررسی‌هایی است که می‌تواند راهکارهای سودمندی در جهت توسعه فعالیت‌های عمرانی، اقتصادی، اجتماعی و توسعه پایدار در مناطق کرانه‌ای و دریایی ارائه کند.
به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، دکتر مسعود زمانی‌پدرام، با اعلام این خبر که طرح تحول زمین‌شناسی دریایی در مهرماه سال 1403 به‌صورت متمرکز در سواحل استان سیستان و بلوچستان طراحی و آغاز به کار خواهد کرد، خاطرنشان کرد: این طرح جهت تهیه 30 برگ نقشه زمین‌شناسی در سه لایه اطلاعاتی شامل ژئوشیمی رسوبی، آلاینده‌های زیست‌محیطی و رسوب‌شناسی با تمرکز بر شناسایی منابع غیرزنده دریایی و ژئومورفولوژی در مقیاس یک‌پنجاه‌هزارم انجام خواهد شد.
وی ادامه داد: این نقشه‌ها برای مناطق جوانی، پسا بندر، بریس بالا، کمبل، چابهار، کنارک، گوردیم، بیر، هومدان و درک واقع در استان سیستان و بلوچستان همراه با مطالعات ژئو فیزیک دریایی در دو برگه چابهار و کنارک انجام خواهد شد.
مدیرکل دفتر بررسی‌های زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان این‌که وسعت محدوده مورد مطالعه بیش از 6 هزار و 250 کیلومتر مربع است؛ تصریح کرد: پیش‌بینی انجام طرح تحول زمین‌شناسی دریایی در این مناطق 12 ماهه خواهد بود و این طرح در مهر ماه سال 1404 به پایان می‌رسد.
زمانی‌پدرام با اشاره به این‌که در این طرح متمرکز از دو کمپ عملیاتی واقع در سواحل سیستان و بلوچستان جهت انجام مطالعات میدانی استفاده خواهد شد، افزود: نمونه‌برداری در محیط خشکی و دریا با حضور32 نفر مسئول پروژه، 32 نفر کارشناس همراه، 32 نفر ناظر فنی با پیش‌بینی حدود 140نفر کارشناس روز برای هر نقشه و در مجموع حدود 4 هزار 480 نفر کارشناس روز ماموریت برای هر برگه درچهار لایه فنی پیش‌بینی شده که با استفاده از توان لجستیکی و آزمایشگاهی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور انجام می‌شود.
به گفته وی؛ برداشت نقاط اطلاعاتی برای هر یک برگه‌ها حدود 600 نقطه و نمونه‌برداری در نقشه‌های رسوب‌شناسی و ژئوشیمی رسوبی و آلاینده‌های زیست محیطی به‌صورت سیستماتیک و غیرسیستماتیک برای هر برگه یک‌پنجاه‌هزارم (25 در 25 کیلومترمربع) به تعداد میانگین 150 نمونه انجام می‌شود.
توضیح تصاویر: محدوده و برگه‌های هدف یک پنجاه هزارم به نام‌های جوانی، پسابندر، بریس‌بالا، کمبل، چابهار، کنارک، گوردیم، بیر، هومدان و درک در طرح تحول زمین‌شناسی دریایی استان سیستان و بلوچستان- اسامی قرمز رنگ نشان‌دهنده نقشه‌های یک‌دویست‌وپنجاه‌هزارم، اسامی سیاه رنگ نشان‌دهنده نقشه‌های یکصدهزارم و اسامی سبز رنگ معرف نقشه های یک‌پنجاه‌هزارم است.
مدیرکل دفتر بررسی‌های زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور تصریح کرد: تعداد آنالیز آزمایشگاهی جهت آماده‌سازی به تعداد 150 نمونه، آنالیز شیمیایی به تعداد 600 نمونه (به‌روش ICP-MS، XRF، AF)، کانی‌شناسی (به‌روش XRD) حدود 50 نمونه، دانه‌بندی مرطوب 150 نمونه، دانه‌بندی لیزری 150 نمونه، تهیه مقطع نازک 25 تا 30 نمونه، مورفوسکوپی و مورفومتری 300 نمونه رسوبی و در مجموع برای هر برگه حدود 1380 آنالیز خواهد بود.
زمانی‌پدرام، با بیان این‌که در طرح تحول زمین‌شناسی دریایی در سواحل استان سیستان و بلوچستان علاوه بر مطالعه عناصر و کانی‌های اقتصادی، عناصری که در ایجاد آلاینده‌های زیست‌محیطی نقش دارند نیز بررسی می‌شوند، گفت: این عناصر شامل آلومینیم، آهن،منگنز، باریم، کروم، نیکل، وانادیم، روی، مس، سرب، آرسنیک، مولیبدن، کادمیم، آنتیموان، جیوه، کبالت، اورانیم، قلع، برلیم، بر، تلوریم، فسفر، تیتان است.
شایان ذکر است؛ طرح تحول زمین شناسی دریایی با همکاری مدیریت زمین‌شناسی دریایی، مرکز پژوهش‌های کاربردی البرز، مرکز زمین‌شناسی کاسپین خاوری، مرکز زمین‌شناسی کاسپین باختری، مرکز سیستان و بلوچستان، مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی آذربایجان غربی، پایگاه داده‌های علوم زمین، مدیریت آزمایشگاه‌ها، دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه، دفتر نظارت و ارزیابی و با پشتیبانی معاونت برنامه‌ریزی، توسعه منابع و پشتیبانی و حراست سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در سواحل شمالی کشورمان در حال انجام است.
مروری بر روز ملی خلیج‌فارس با تاکید بر مطالعات زمین‌شناسی دریایی
با ابلاغ سیاست‌های کلی توسعه دریامحور رهبر انقلاب به رؤسای قوای سهگانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، توجه سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران کلان کشور به این بخش از مواهب کشور پهناور و غنی ایران معطوف شده است. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور به عنوان یکی از دست‌اندرکاران حوزه سواحل و دریا، همواره تلاش کرده با رویکردهای همزمان “جلوگیری از هدر رفت ثروت” و “تولید ثروت با شناسایی منابع جدید” ضمن پاسداشت میراث زمین و نگهداری آن برای نسل‌های آینده، زمینه را برای کشف منابع جدید آماده کرده و همینطور با تکیه بر گستره وسیع علوم زمین (زمین‌شناسی، اقلیمشناسی، زمین‌ریخت‌شناسی، ژئوفیزیک، ژئوشیمی و…) امکان مدیریت بهینه منابع موجود را در سواحل و دریا فراهم آورد. این سازمان با تولید بیش از 30 لایه اطلاعات بنیادی مکاندار، تصویری دقیق از محیط دریا و سواحل ترسیم کرده تا با معرفی فرصت‌های طبیعی هر یک از مناطق ساحلی و آبی کشورمان، مزیت‌های رقابتی انواع پروژه‌های توسعه‌محور هر منطقه را آشکار کرده و سرمایه‌گذاران خرد و کلان و یا خارجی و داخلی را برای فعالیت در منطقه ترغیب کند.
از سوی دیگر، مطالعات کارشناسان خبره سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در بخش زمین‌شناسی دریایی در شناسایی منابع غیر زنده دریایی، زیست بوم‌های دیرینه و محیط زیست دریا می‌تواند با کاهش ریسک عملیاتی فعالیت‌های اقتصادی دریامحور ضمن بالا بردن بیش از پیش جذابیت‌های سرمایهگذاری (به‌ویژه خارجی) موجبات حفظ و ثبات جوامع ساحلی، افزایش رشد اقتصادی و تحقق یافتن سعادت پایدار در منطقه شود.
با نگاهی به سابقه همکاری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در تدوین برنامه‌های آمایشی و راهبردی در انواع مقیاس‌های منطقه‌ای و یا استانی‌و…، اهمیت و ضرورت حضور دیدگاه مبتنی بر شناخت علمی زمین و منابع آن- به عنوان یکی از سه عنصر مهم در توسعه همه جانبه و پایدار- در کلیه طرح‌های راهبردی و توسعهای کشور مانند طرح جامع توسعه دریامحور هویدا می‌شود.
شناخت عوامل زمین‌شناختی مؤثر در اهداف توسعه فضایی پایدار سواحل و پهنه‌های آبی کشور مانند توزیع عادلانه منابع، پاسداشت زیست‌بوم ساحل و دریا، افزایش رقابتپذیری و رشد اقتصادی جوامع ساحلی، تاب‌آورسازی جوامع ساحلی… و کمی‌سازی تأثیر این عوامل به جهت بکارگیری در الگوهای تصمیم‌گیری نوین که گستره زمین تا مردم و جامعه را پوشش می‌دهند و در نهایت ارائه این اطلاعات به همراه راهکارهای توسعه مبنا از اقدامات شاخص این سازمان بوده است.
یکی از نمونه‌های بارز این تفکر در حیطه رشد پایدار و توسعه‌محور برای جوامع ساحلی کشور که سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نه تنها در ایران بلکه در سطح جهانی پیشرو و پیشگام بوده؛ طرح تحول زمین‌شناسی دریایی بوده است.