برای نخستین بار در کشور، اندازه گیری لیتیوم در شورابه های کشور با دقت و صحت قابل اطمینان، در آزمایشگاه مرکزی سازمان زمین شناسی کشور سنجیده شد به همین دلیل به زودی دستور العمل اندازه گیری و روش اجرایی آنالیز لیتیوم تدوین شد و در انتظار اخذ استاندارد ملی است.
به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، سهیلا نیلویل، مدیرکل آزمایشگاه ها و امورفنی سازمان زمین شناسی کشور با بیان این مطلب گفت: چندین ماه در آزمایشگاه سازمان زمین شناسی یک کار مطالعاتی با موضوع آنالیز دقیق شورابه های کشور برای اندازه گیری فلزات استراتژیک از جمله لیتیوم که در صنایع مختلف همچون ساخت باتری هایی با عمر طولانی کاربرد دارد، انجام گرفت.
او ادامه داد: : صرف دریافت نتایج از دستگاه های آنالیزی ملاک صحت نتایج نیست اینکه این عدد چقدر قابل اطمینان باشد، جای سوال دارد بویژه اگر برای اندازه گیری لیتیوم در ماتریکس بسیار سختی به نام شورابه باشد. به همین دلیل برای اینکه این اندازه گیری با دقت و صحت قابل قبولی ارائه شود، باید یکسری پارامترها را همزمان اندازه گرفت.
بدین ترتیب همکاران من روی حدود 700 نمونه از شورابه های سنتزی و مصنوعی (که در محیط آزمایشگاه ساخته شده) و یکصد نمونه از شورابه های طبیعی از مناطق مختلف مطالعه کردند و تاثیر سایر عناصر مانند سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، کلر، سولفات و میزان اسیدیته، مواد جامد حل شده و چگالی شورابه ها روی اندازه گیری لیتیوم بررسی و علاوه بر آنها نمونه های استاندارد نیز صحت سنجی شد تا اینکه بتوانند عدد لیتیوم را با دقت و صحت قابل پذیرش گزارش کنند.
او ادامه داد: تدوین این دستورالعمل به زودی خط کشی با استاندارد ملی برای سنجش لیتیوم در آزمایشگاه های کشور می شود. همچینین باید گفت که این روش سریع و آسان است و قابلیت اجرا برای نمونه های زیاد و آنالیز در محل نمونه برداری را دارد.
شورابه های کشور شناسنامه دار می شوند
مدیرکل آزمایشگاه ها و امورفنی سازمان زمین شناسی کشور با بیان این مطلب گفت: تاکنون لیتیوم شورابه های کویرهای خور و بیابانک، قم و مرنجاب سنجش و شناسایی شده است و در طرح شناسایی و استحصال لیتیوم، شورابه های کشور شناسنامه دار می شوند تا عناصر آنها شناسایی و غلظت آنها تعیین شود.
او با بیان این مطلب که خاک رسوبی و پلایه ها شورابه ها منبع ذخیره سازی لیتیوم هستند، افزود: شناسایی غلظت لیتیوم در این شورابه ها در کشوری مانند ایران که شورابه زیاد دارد، حائز اهمیت است و مشخص می کند که استخراج آنها از شورابه کدام منطقه صرفه اقتصادی دارد.
طرح بررسی شورابه های کشور پروژه ای است که از نیمه دوم سال گذشته با همکاری مشترک اداره کل دفتر کانه آرایی و فراوری مواد معدنی و اداره کل دفتر امور آزمایشگاه‌ها و خدمات فنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در حال انجام است.
لیتیوم سبکترین فلز و دارای چگالی به اندازه نصف چگالی آب است. به دلیل واکنش‌پذیری بالای لیتیوم، هرگز نمی‌توان آن را به صورت عنصر آزاد در طبیعت پیدا کرد. بلکه همواره در بخشی از یک ترکیب شیمیایی که بیشتر یونی است، پیدا می‌شود.
لیتیم در چندتا از کانی‌های پگماتیتی یافت می‌شود، اما از آنجایی که با آب واکنش می‌دهد، به صورت یون در آب اقیانوس‌ها و به صورت نمک در آب‌ها و رس دیده می‌شود. در رویکرد تجاری، لیتیوم را از برق‌کافت آمیخته‌ای از لیتیم کلرید و پتاسیم کلرید به‌دست می‌آورند.
لیتیوم و ترکیب‌های آن کاربردهای فراوانی دارند از آن جمله در شیشه و سرامیک پایدار در برابر گرما، آلیاژهای با مقاومت بالا نسبت به وزن که در فضاپیماها کاربرد دارد، باتری‌های لیتیوم و لیتیوم-یون. کاربردهای یاد شده بیش از نیمی از لیتیوم تولیدی را از آن خود می‌کند.