مهم ترین منشا این قطعی های برق، شوک درمانی است. شوک درمانی ما را با بحران سرمایه گذاری در زمان مناسب روبرو کرد و اکنون اینها همان چیزی که باعث بیچارگی ما شده را می خواهند مجددا تکرار کنند. این قطعی برق که ریشه در شوک درمانی و بی‌مبالاتی‌ها و بی‌کفایتی‌های سیاستی دارد، به وحشتناک‌ترین شکل ظلم های بزرگ به تهی دستان و تولیدکنندگان کشور تحمیل می‌کند.
گروه اقتصادی: در بستر پرچالش توسعه در ایران، پرسش‌های بنیادینی پیرامون رابطه قدرت، عدالت، نابرابری و مردم‌سالاری مطرح می‌شود؛ پرسش‌هایی که پاسخ به آنها مستلزم تحلیل ساختارهای نهادی، سیاست‌های اقتصادی و نقش طبقات ذی‌نفوذ است. دکتر فرشاد مومنی، اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه طباطبایی، با رویکردی انتقادی و علمی، یکی از صریح‌ترین و پرنفوذترین صداهایی است که نسبت به پیامدهای نظم رانتی و الگوهای اقتصادی تقلیدی هشدار می‌دهد. او در نشست رونمایی از کتاب «نابرابری و دموکراسی»، ضمن بازاندیشی در باب بنیان‌های توسعه‌نیافتگی و گسترش فقر ساختاری، فرسایش دموکراسی و سلطه مافیای اقتصادی و رسانه‌ای در ایران را مورد توجه قرار داد.
مومنی با بیان اینکه یک حکومت مردم سالار ظرفیت هوسرانی حکومت به ویژه در کادر سیاست هایی که به حقوق مالکیت فقیران تعرض می کند را به حداقل می رساند، خاطرنشان کرد: شما روزی 10 بار ما را از شوک درمانی با شوک به نرخ ارز و انرژی و بهره می‌ترسانید. تمام اینها تعرض گستاخانه و وقیح به حقوق مالکیت فرودستان است، به این دلیل که تورم زا هستند و تورم برای فرودستان نقش یک جیب بر را بازی و قدرت خرید فقرا را از جیبشان سرقت می کند. چقدر تلخ و گزنده و دردآور است که مثلا یک رئیس جمهوری، که ما به حسن نیت و دلسوزی هم می شناسیمش، بگوید من سیاست تورم زا ایجاد می‌کنم، چون می‌خواهم عدالت برقرار کنم! با اینکه اینها بسیار اهانت آمیز است، اما عزیزان مثل شیر، آن را به زبان جاری می کنند! به این دلیل که منافع مافیایی قدرت، جریان‌سازی فکری دارد و سازمان یافته است. آنها به خوبی ازمنافعشان هم آگاهند و برای تحقق منافعشان هم پول خرج می کنند.
آنچه در ادامه می‌خوانید، گزارشی از محورهای کلیدی این سخنرانی است:
به گزارش جماران، دکتر فرشاد مومنی، استاد تمام دانشگاه علامه طباطبایی که در نشست «تکیه بر طبقات اجتماعی یا نخبگان اقتصادی، دشواری های گذار به نظم دموکراتیک در ساختار نهادی کژکارکرد و نابرابرساز» که به بهانه رونمایی از کتاب «نابرابری و دموکراسی» با ترجمه دکتر «فاطمه قابل رحمت»، در موسسه مطالعات دین و اقتصاد سخن می گفت، با بیان اینکه مهم ترین مشخصه مناسبات رانتی در سیاست و اقتصاد این است که بقا و تداومش در یک بستر غیر شفاف امکان پذیر است، اظهارداشت: عنصر بعدی در چارچوب مناسبات رانتی مشارکت زدایی است، در مناسبات رانتی، اصل بر خلاقیت، تولید و بهره مندی به قاعده نیست و الگوی مسلط حذف و ستیز است.
قبل از آنکه مصرف کننده فراورده‌های مادی کشورهای پیشرفته صنعتی باشیم، مصرف کننده فراورده‌های فکری آنها هستیم
وی با بیان اینکه ما به عنوان یک کشور توسعه نیافته، قبل از آنکه مصرف کننده فراورده‌های مادی و کالایی کشورهای پیشرفته صنعتی باشیم، مصرف کننده فراورده‌های فکری آنها هستیم، به اهمیت نقش ترجمه اشاره کرد و ادامه داد: وقتی رانت جویان داخلی با قدرت‌های بزرگ بین المللی با هم اشتراک منافع پیدا می‌کنند، در داخل برای تحکیم مناسبات رانتی دائما واقعیت‌ها دستکاری و آدرس‌های غلط داده می‌شود.
کشورهای توسعه یافته آگاهانه به کشورهای در حال توسعه آدرس‌های عوضی می‌دهند / عدالت در حاشیه، منافع مافیا در صدر: روایت یک فاجعه خاموش
این استاد دانشگاه به آرای مکتب تاریخی آلمان اشاره کرد که در آن تاکید می شود کشورهای توسعه یافته آگاهانه به کشورهای در حال توسعه آدرس‌های عوضی می‌دهند و برای اینکه آنها این مسیر توسعه را نپیمایند، آنها را گیج می‌کنند، با انتقاد نسبت به اینکه کیفیت دانشگاه ها در ایران بر اساس میزان تقلیدشان از کشورهای پیشرفته صنعتی سنجیده می شود، گفت: ما بسیار نیاز داریم که مباحث بنیادی را جدی بگیریم و در میان مباحث بنیادی و سرنوشت ساز برای توسعه در ایران مسئله نابرابری و بی‌عدالتی و مسئله تن در ندادن ساختار قدرت به ایفای نقش موثر از سوی جامعه، مسئله بسیار ریشه‌دار و تاریخی است.
اگر شاقول توسعه در ایران جدی بود، ما بر اساس آن شاقول می‌توانستیم بسنجیم که آن مباحث بنیادی اندیشه‌ای مورد نیاز کشورمان چیست و آنچه که جریان دارد چیست. همه ما کم و بیش با لفظ مافیای رسانه‌ای آشنا هستیم و می‌دانیم بزرگترین قدرت تبحر این مافیاها این است که مسائل حیاتی کشور را به حاشیه می‌رانند و مسائل اصلی مافیاها را بر صدر می‌نشانند.
سقوط آزاد استقلال اقتصادی در کمتر از ۲۰ سال
به گفته مومنی؛ کشوری که در سال ۱۳۸۳ و در کادر سند چشم انداز 20 ساله و برنامه چهارمش، وقتی می‌خواسته رشد 8 درصدی محقق کند، برآورد سازمان برنامه‌ریزی کشور این بوده که ما با سالی 16.5 میلیارد دلار تخصیص ارز می‌توانیم رشد ۸ درصدی محقق کنیم، اکنون بر اساس بعضی از گزارش‌ها آن اتکا به خارج برای تحقق رشد ۸ درصدی از سالی 16.5 درصد بر اساس بعضی از برآوردها، به سالی ۲۰۰ میلیارد دلار هم رسیده، آن هم در یک دوره کمتر از دو دهه! و این میزان عمق در وابستگی ذلت آور به دنیای خارج، و اینکه تا امروز در بسیاری از سال‌ها سالانه بیش از ۷۰ میلیارد دلار واردات داشتیم، رشد منفی شدید هم داشتیم، اصلا کسی را برنمی انگیزد.
حکومت، جامعه علمی و نظام روشنفکری که هوشمند نباشد، بازی می‌خورد /با ژست روشنفکری می‌گویند هر کس راجع به وابستگی حساسیت ایجاد کند، دایی جان ناپلئونی، دچار توهم توطئه شده است
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با انتقاد نسبت به اینکه این مسائل با این شدت اهمیت برای نظام ملی، رسانه‌هایی که تحت نظر این منافع مافیاها هستند را برنمی انگیزاند، و از این جهت آن حکومت، جامعه علمی و نظام روشنفکری که هوشمند نباشد، بازی می‌خورد، اضافه کرد: نباید اینها را دست کم گرفت. اسنادی چند سال پیش منتشر شد که یکی از بنگاه های رانتی – معدنی به 200 رسانه پول پرداخت می کرد. اکنون جنگ روانی علیه هر کسی راه انداخته اند که بگوید مسئله حیاتی ما مسئله وابستگی است. چون وابستگی مثل توسعه و استقلال، مفهومی پویاست و در طول زمان عنصر وابستگی هر چقدر که به زمان حال نزدیکتر می شویم هم به غایت پیچیده تر و هم به غایت نامرئی تر می شود و به خاطر دشواری‌های فهم و مشاهده آن کانون‌های اصلی وابستگی، با ژست روشنفکری می‌گویند هر کس راجع به وابستگی حساسیت ایجاد کند، دایی جان ناپلئونی، دچار توهم توطئه شده است. در حالی که متفکران بزرگ توسعه، تاکید کرده اند که اگر کسی واقعیتی به نام توطئه را نادیده بگیرد، متوهم است و توطئه یک واقعیت قطعی است.
برگزاری انتخابات، تنها مولفه یک نظم دموکراتیک نیست
مومنی به نمونه هایی از توطئه هایی که در طول تاریخ علیه ایران اجرا شده اشاره کرد و افزود: این تصادفی نیست که مثلاً متفکرهای بزرگ و جریان ساز در تاریخ اندیشه بشری می گویند بر روی کارکردهای انتظاری مفاهیم کلیدی تمرکز کنید؛ در اکثر کشورهای در حال توسعه تا بحث از دموکراسی مطرح می شود، می گویند ما اول دموکرات عالمیم و سالی چند تا انتخابات برگزار می‌کنیم! در حالی که متفکرهای بزرگ می گویند برگزاری انتخابات صرف نظر از اینکه آن انتخابات چگونه برگزار می شود، فقط یکی از آن مولفه هاست که ما را به این سمت هدایت می کند که یک نظمی را دموکرات بدانیم یا خیر و باید 10تا کارکرد دیگر هم وجود داشته باشد، از جمله اینکه در دموکراسی حیاتی‌ترین متغیر کنترلی، این است که به نام دموکراسی آیا باب مشارکت مردم به صورت فعال در فرایندهای تصمیم‌گیری و تخصیص منابع باز می شود یا خیر!و ما می‌بینیم گزارش‌های رسمی، مثلا در سرشماری ها می گویند از دوره‌ای که اجرای برنامه تعدیل ساختاری در ایران آغاز شده تا امروز همواره نزدیک به دو، سوم جمعیت در سنین فعالیت ایران هیچ نقشی در تولید ملی ندارند.
شوک به قیمتها، تعرض گستاخانه و وقیح به حقوق مالکیت فرودستان /عدالت با تورم!؟ این فقط به نفع مافیاهاست!
این اقتصاددان با بیان اینکه یک حکومت مردم سالار ظرفیت هوسرانی حکومت به ویژه در کادر سیاست هایی که به حقوق مالکیت فقیران تعرض می کند را به حداقل می رساند، خاطرنشان کرد: شما روزی 10 بار ما را از شوک درمانی با شوک به نرخ ارز و انرژی و بهره می‌ترسانید. تمام اینها تعرض گستاخانه و وقیح به حقوق مالکیت فرودستان است، به این دلیل که تورم زا هستند و تورم برای فرودستان نقش یک جیب بر را بازی و قدرت خرید فقرا را از جیبشان سرقت می کند. چقدر تلخ و گزنده و دردآور است که مثلا یک رئیس جمهوری، که ما به حسن نیت و دلسوزی هم می شناسیمش، بگوید من سیاست تورم زا ایجاد می‌کنم، چون می‌خواهم عدالت برقرار کنم! با اینکه اینها بسیار اهانت آمیز است، اما عزیزان مثل شیر، آن را به زبان جاری می کنند! به این دلیل که منافع مافیایی قدرت، جریان‌سازی فکری دارد و سازمان یافته است. آنها به خوبی ازمنافعشان هم آگاهند و برای تحقق منافعشان هم پول خرج می کنند.
52درصد رشد پایه پولی به خاطر فساد یک بانک خصوصی است، اما آب از آب تکان نمی خورد! / بزرگترین شاغول مردم سالاری، عدالت محوری آن است
مومنی با بیان اینکه فقرا از چنین امکاناتی بهره مند نیستند و به همین خاطر بار مسئولیت دانایان و اهل علم در دفاع از حقوق عمومی در کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه نیافته رانتی بسیار سنگینرتر است، بی طرفی حکومت نسبت به کلیه شهروندان و کلیه مناطق را دیگر متغیر سنجش دموکراسی برشمرد و تاکید کرد: بزرگترین شاغول مردم سالاری، عدالت محوری آن است. باید صدای اکثریت فاقد قدرت، ثروت، منزلت و صدا و اطلاعات به رسمیت شناخته شود. اگر حکومتی مردم سالار باشد، باید غیرتمندانه در برابر فساد مرزبندی داشته باشد، نه سیاست های فسادزا اتخاذ کند و نه نسبت به فاسدان، نرم و لطیف برخورد کند. به دو تار موی خانمها، آنقدر غیرت می‌ورزید، اما مرکز پژوهش های مجلس گزارش می کند که فقط خلاف قانون های یک بانک خصوصی در یک دوره زمانی، در رشد پایه پولی ۵۲ درصد سهم دارد! اما باز آب از آب تکان نمی خورد!
برای توجیه شوک به قیمت بنزین، انواع دروغ ها را پخش می کنند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه فسادی بیش از سه میلیارد دلاری رخ می دهد اما تنبیهی که برای فاسدانش در نظر می گیرند، از تنبیه مثلا یک بچه ۱۸ که از سر تحریک احساسات، مرده باد و زنده باد بگوید کمتر است، گفت: در اقتصاد سیاسی توسعه، گفته می شود فساد عریان‌ترین، وقیحانه‌ترین و مخرب‌ترین شیوه تعرض به منافع عمومی، به ویژه منافع فرودستان است. انواع دروغها را پخش می کنند تا برای توجیه اینکه باید مثلا به قیمت بنزین هم حتما شوکی وارد کرد. زخم‌های شوک نرخ ارز سال گذشته هنوز ترمیم نشده و این وضعیت تراکم فشار بر محروم ترین و شریف ترین آدم های این جامعه را مرتبا بیشتر می کند. گویا نجابت ورزی مردم، به این عزیزان شجاعت می دهد که بی مبالات تر سیاست گذاری کنند.
نجابت مردم، مجوز شوک‌درمانی جدید نیست / زخم‌های شوک ارزی هنوز باز است…
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با یادآوری اینکه دقت و حساسیتی که ابتدای انقلاب در گزینش معلمان به کار گرفته می شد اکنون در مورد انتخاب وزرا به کار گرفته نمی شود، ادامه داد: در تمام دنیا گفته می شود کارگران تولید صنعتی، شرافتمندترین انسان های روی زمین هستند. شما کارگرها را به اعتراض وادار کردید! چرا از این نشانه ها به هوش نمی آیید!؟ این وضعیت پیوندی با منافع خارجی ها دارد. مردم نجیبند و تا آنجا که در توانشان باشد فشارها را تحمل می‌کنند، اما اگر کسی الفبای عدالت را بفهمد، می داند که وقتی طبق گزارش‌های رسمی، برجسته ترین گروه پرکار این جامعه گروه سنی بالای ۶۵ سال است، چقدر شرم آور است.
مافیای رسانه ای تعیین می کند که مساله اصلی کشور چیست
به گفته مومنی؛ تعجب آور است که نظام تصمیم‌گیری‌های ما تا این میزان تحت تاثیر مافیای رسانه‌ای است. آنها هستند که تعیین می کنند مساله اصلی کشور چیست و اکنون هم بر قیمت بنزین متمرکز شده اند، چون اینها منافع مافیاها را تامین می کند، ولو اینکه لطمه‌های شدید به زندگی فرودستان وارد آورد. آنها که کار جدی درباره مفهوم مردم سالاری کردند می گویند حواستان باشد که پایداری دموکراسی به عدالت اجتماعی وابسته است، نه به بنیادگرایی بازار. بین عدالت اجتماعی و مردم سالاری در هم تنیدگی و هم راستایی تمام عیار وجود دارد. یک نظام مردم سالار به خواسته‌ها و مطالبات و نیازهای اکثریت جمعیت باید توجه بایسته کند و ما اکنون در کادر شوک درمانی منافع اکثریت جمعیت را قربانی یک مشت مثلا تاجرباشی و رانت خوار و رباخوار و قاچاقچی کردیم.
ابزار مقابله با قاچاق این نیست که ۸۵ میلیون نفر را تنبیه کنید! /به اسم اینکه می‌خواهیم با قاچاق مبارزه کنیم شوک قیمتی وارد می‌کنند!
استاد گروه برنامه ریزی و توسعه اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد: هر وقت می خواهند شوک درمانی کنند، هیچ بهانه دیگری که پیدا نمی‌کنند، می‌گویند قاچاق زیاد است! ابزار مقابله با قاچاق این نیست که ۸۵ میلیون نفر را تنبیه کنید! ببینید چرا تمام گزارش‌های رسمی می گویند بیش از ۹۰ درصد قاچاق از مبادی رسمی صورت می‌پذیرد!؟ با کانون اصلی مشکل برخورد کنید. به اسم اینکه ما می‌خواهیم با قاچاق مبارزه کنیم شوک قیمتی وارد می‌کنند!
می گویید چون اجناس ارزان است، قاچاق می شوند، سهم دستمزد را زیاد کنید تا کالاها گران تر شوند
وی ادامه داد: شما می گویید که مثلا قاچاق صورت می گیرد، چون اجناس قاچاق در ایران ارزانتر است، تمام مطالعه ها می گوید وحشتناک‌ترین استثمارها در ایران در حق نیروی کار صورت می‌پذیرد. خب در آن اقلامی که قاچاق می شود سهم حقوق و دستمزد را در ساختار هزینه بنگاه هایش سه برابر کنید. چطور اکنون می گویید خط فقر رسما اعلام شده نزدیک به 2 برابر حداقل دستمزد است. چطور این برایتان شرم آور نیست!؟ اگر قیمت پایین محصولات رانتی – معدنی و نفتی و گازی نیروی محرکه قاچاق است، اگر واقعا صادق هستید، قیمت مزد را بالاتر ببر تا آن کالا از آن طریق گران‌تر شود و انگیزه قاچاق هم از بین برود و نیروی کار هم مرفه تر شود. چرا فقط بلدید شوک قیمتی وارد کنید که مافیاها را چاق‌تر کنید و آنها را بیشتر به جان مردم بیندازید!؟
به نام عدالت اجتماعی حرفهایی شرم آور می زنند که با بدیهیات اولیه عقلی مغایرت دارد
مومنی با تاکید بر ضرورت عمیق تر به مفاهیم کلیدی، اظهارداشت: به نام عدالت اجتماعی حرفهایی می زنند که شرم آور است و با بدیهیات اولیه عقلی مغایرت دارد. می گویند سیاست اشتغال زدا و سیاست تورم زا را به نیت عدالت اجتماعی به کار می بریم. بسیار شرم آور و غم انگیز است. چقدر ما باید حواسمان پرت شده باشد که این آدرس‌های عوضی در کشورمان خریدار داشته باشد.
وقتی به مردم سالاری پشت می کنید، کشور به سمت پس افتادگی و اضمحلال پرتاب می شود
این استاد دانشگاه ضمن تاکید بر اینکه نیاز ما به مردم سالاری بسیار زیاد است و وقتی به آن پشت می کنید کشور به سمت پس افتادگی و اضمحلال پرتاب می شود، اضافه کرد: در اقتصاد سیاسی رانتی که رانتی، که همزادش فساد مالی است، نجات کشور بدون شفافیت و بدون مشارکت مردم امکان پذیر نیست. ایران جامعه‌ای با تنوع قومی، زبانی و دینی است و اگر ما این تنوع را به رسمیت نشناسیم، همه مان ضرر خواهیم کرد، به ویژه که ما در یکی از پر تلاطم ترین مناطق جهان هستیم و این منطقه هم یکی از کانون‌های اصلی مچ اندازی قدرت‌های بزرگ جهانی است. اگر متکی به مردممان نباشیم لاجرم دست‌نشانده و آلت دست خارجی‌ها خواهیم شد.
ادعای رسیدن به مردم سالاری با اجازه عملکرد آزاد به نیروهای بازار، دروغ پرتکرار بزرگ است
مومنی ادعای رسیدن به مردم سالاری از مسیر اجازه عملکرد آزاد به نیروهای بازار را دروغ پرتکرار بزرگ برشمرد و یادآورشد: حتی در کشورهای پیشرفته صنعتی غربی هم می گویند حواستان باشد بازار، سازوکار توانگرسالاری است، نه سازوکار مردم سالاری. بازار شما را به خودخواهی ترغیب می کند و نه به روحیه جمعی مورد نیاز برای ماندگاری دموکراسی. این تعبیر یکی از برجسته‌ترین پیامبران بازارگرایی در قرن بیستم، یعنی پل ساموئلسون است و می گوید این خیلی دروغه بزرگی است که شما بگویید ما به خاطر مردم سالاری، سراغ کالایی سازی همه چیز و بازاری سازی همه چیز می رویم. می گوید در مناسبات بازاری حق با آرای دلاری تعیین می‌شود و انسان به ماهو انسان، در چارچوب مناسبات بازاری صاحب حق شمرده نمی شود.
علت فساد را مداخله دولت می نامند و همه را فریب می‌دهند
این اقتصاددان با اشاره به بخشهایی از کتاب اقتصاد سیاه در ایران، نوشته دکتر علی عرب مازار یزدی، که در آن آمده حتی در کشورهای پیشرفته صنعتی هم به موازات کاهش مداخله دولت و اجازه عملکرد آزادانه ی بیشتر دادن به نیروهای بازار، بر گستره و عمق فساد افزوده می شود، توضیح داد: ایشان در آن کتاب نشان دادند که به ویژه در ایران بعد از پایان جنگ که در کادر برنامه تعدیل ساختاری ما سراغ آزادسازی واردات و خصوصی‌سازی و شوک درمانی رفتیم، بی‌سابقه‌ترین جهش‌ها در گستره و عمق فساد رخ داده. ایشان تمام منطق ها را در آن کتاب با جزئیات توضیح دادند. اما به محض اینکه گفته می شود فساد در کشور ما زیاد است، مافیای رسانه‌ای و آلت دست‌هایشان، حتی در رسانه‌های فراگیرتر و همگانی می گویند علت این فساد به خاطر مداخله دولت است. همه را فریب می‌دهند.
فقر و نابرابری، دوقلوی منحطی است که کیفیت دموکراسی را ساقط می‌کند
به گفته این استاد اقتصاد؛ فقر و نابرابری، دوقلوی منحطی است که کیفیت دموکراسی را ساقط می‌کند و حکومت را به تسخیر مفت خوارها و رانت‌خوارها و رباخوارها در می آورد و به موازات اینکه ساخت سیاسی را دچار بحران می کند، با فرسایش اعتماد اجتماعی هم همراه است و ثبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را به هم می زند. سلامت جسمی و روانی اکثریت جامعه را از بین می‌برد و تهدید می کند و اختلال‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی را هم فرسایش می دهد. از همه مهمتر اینکه همانقدر که زندگی را به کام فقرا و فرودستان تلخ می کند، زندگی را برای ثروتمندان هم ناامن می کند. یعنی در مناسباتی که فقر و نابرابری از حدودی بیشتر می شود، هیچکس احساس آرامش و امنیت نخواهد داشت.
فرودستان ترحم و صدقه نمی‌خواهند
مومنی گفت: امیدوارم که به اندازه اهمیتی که این کتاب دارد، برانگیزاننده گفتگوهای هرچه عمیق‌تر درباره طول و عرض این مسئله و نحوه نقش آفرینی اش در توسعه باشد و موضوع گفت وگوهای جدی کارشناسی قرار گیرد و راهی هم به گوش‌های مقامات گرامی کشورمان باز کند. کاش حداقل به اندازه اینکه به خواسته‌های مافیاها این اندازه اعتنا و اهتمام وجود دارد، به منافع فرودستان هم توجه شود. فرودستان ترحم و صدقه نمی‌خواهند.
آنها می‌گویند برای مشارکت فعال و شرافتمندانه سیاسی و اقتصادی راه باز کنید، تا ما کار شرافتمندانه کنیم تا خودمان از عهده زندگی مان برآییم. اما شما از یک سو شوک درمانی می‌کنید و پدر مردم را در می آورید بعد یک باره احساساتی می شویی و مثلا دو تا کوپن هم بین آنها توزیع می کنید. این چاره کار نیست. چاره کار این است که به قول حافظ مصلحت آن است که عزیزان کار بد مطلقا نکنند.
مهم ترین منشا قطعی های برق، شوک درمانی است
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد در پایان با ابراز تاسف نسبت به اینکه اکنون بیشترین تعرض‌ها به حقوق تولیدکنندگان شرافتمند و عامه مردم می شود، گفت:مهم ترین منشا قطعی های برق، شوک درمانی است. شوک درمانی ما را با بحران سرمایه گذاری در زمان مناسب روبرو کرد و اکنون اینها، همان چیزی که باعث بیچارگی ما شده را می خواهند مجددا تکرار کنند. این قطعی برق که ریشه در شوک درمانی و بی‌مبالاتی‌ها و بی‌کفایتی‌های سیاستی دارد، به وحشتناک‌ترین شکل ظلم های بزرگ به تهی دستان و تولیدکنندگان کشور تحمیل می‌کند.