بازار سرمایه، موتور محرکه اقتصاد کشور، درگیر سیاست‌های دستوری و مداخله‌جویانه است. اظهارات اخیر رئیس سازمان بورس درباره کنترل معاملات بورس، نه‌تنها پویایی بازار سهام را تهدید می‌کند، بلکه اعتماد سرمایه‌گذاران را نیز نابود خواهد ساخت.
این رویکرد، بازار را به فضایی غیرشفاف و پرریسک تبدیل و فرار سرمایه را تشدید می‌کند. آیا زمان آن نرسیده که به جای کنترل‌های مخرب، به شفافیت و تقویت زیرساخت‌ها اندیشید؟ برزو حق‌شناس، کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر نقش عوامل بنیادی در اقبال به سهام خرد، از رویکرد کنترلی سازمان بورس به شدت انتقاد کرد و گفت: «دخالت در خرید و فروش سهام، مشابه سیاست‌های نادرست قیمت‌گذاری دستوری است و می‌تواند به بی‌اعتمادی در بازار دامن بزند.»
به گزارش تجارت نیوز، بازار سرمایه ایران که می‌تواند موتور محرکه اقتصاد و جذب سرمایه‌های خرد و کلان باشد، سال‌هاست درگیر سیاست‌های ناکارآمد و مداخله‌جویانه است. اظهارات اخیر رئیس سازمان بورس، درباره لزوم کنترل معاملات بورس، زنگ خطری جدی برای آینده این بازار است. این رویکرد کنترلی که بوی سیاست‌های دستوری دولت را می‌دهد، نه‌تنها به پویایی بورس آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند اعتماد شکننده سرمایه‌گذاران را به کلی نابود کند.
کنترل دستوری معاملات، مانند سدی در برابر جریان طبیعی عرضه و تقاضا، بازار را از نفس می‌اندازد و آن را به فضایی غیرشفاف و پرریسک تبدیل می‌کند. تصور کنید بازاری که قرار است محل تلاقی آزادانه عرضه و تقاضا باشد، با دخالت‌های دستوری به یک زمین بازی برای سیاست‌گذاری‌های کوتاه‌مدت تبدیل شود. چنین رویکردی، سرمایه‌گذاران خرد را که با امید کسب سود وارد بورس شده‌اند، دلسرد می‌کند و آن‌ها را به سمت بازارهای غیرمولد مانند ارز و طلا سوق می‌دهد.
کنترل خرید و فروش سهام، اعتماد به سازوکارهای بازار را از بین می‌برد و سیگنال‌های نادرستی به فعالان اقتصادی می‌فرستد. این مداخلات، ریسک سیستماتیک بازار را افزایش داده و نوسانات غیرطبیعی را تشدید می‌کند. در بلندمدت، بورس به جای جذب سرمایه، به فضایی برای فرار سرمایه تبدیل می‌شود. کارشناسان معتقدند، سازمان بورس به جای کنترل دستوری، باید روی شفافیت، تقویت زیرساخت‌ها و حمایت از حقوق سهامداران تمرکز کند.
اقبال به سهام خرد بنیادی است
طی هفته‌های اخیر، توجه معامله‌گران به سهام خرد بازار جلب و بازار نمادهای کوچک و متوسط داغ شده است. این رفتار موجب ایجاد روندهای قیمتی در سهام خرد شده و گاه شاخص هم‌وزن را چندهزار پله بالا برده است. این رفتار موجب نگرانی‌هایی در میان فعالان بازار شده و حتی این گزاره را مطرح کرده که برخی سهم‌های کوچک پروژه شده باشند.
این رفتار بازار حتی منجر به اظهار نظر رئیس سازمان بورس درباره معاملات کوتاه‌مدت نیز شده و حجت‌الله صیدی را وادار به طرح گزارش کنترل بازار کرده است. اما آیا این رفتار بازار غیرطبیعیست؟
برزو حق‌شناس، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار داشت: «اینکه مردم گاهی به سمت نمادهای کوچک‌تر می‌روند، به دلیل عوامل بنیادی است.»
وی با اشاره به گزارش‌های مثبت صنایع سیمانی و مواد غذایی، به‌ویژه عملکرد مطلوب صنعت سیمان در گزارش‌های فروردین و اردیبهشت، تاکید کرد: «عملکرد مثبت شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران را برای ورود جذب کرده است».
این کارشناس بازار سرمایه ادعای سفته‌بازی در خرید این سهام را رد کرد و افزود: «حتی در شرایط ناترازی و قطعی برق، سهام شرکت‌های سیمانی به دلیل گزارش‌های قوی مورد توجه بازار قرار گرفته‌اند».
اظهارات صیدی غیرمنطقی است
حق‌شناس گفت: «صحبت‌های رئیس سازمان بورس درباره کنترل معاملات بورس اصلا صحبت جالبی نیست.» وی با انتقاد تند از سخنان صیدی، رئیس سازمان بورس، این رویکرد را غیرمنطقی دانست و تاکید کرد: «سازمان بورس به‌عنوان نهاد رگولاتور، مسئولیتی در قبال بالا و پایین رفتن بازار ندارد».
او این اظهارات را مشابه دیدگاه‌های عشقی، رئیس سابق سازمان بورس، دانست و افزود: «انتظار می‌رفت با تغییر مدیریت، نگاهی علمی‌تر به مدیریت بازار شکل بگیرد».
کنترل بازار، قیمت‌گذاری دستوری دولت را توجیه می‌کند
حق‌شناس هشدار داد: «کنترل خرید و فروش سهام، توجیه عملکرد دولت برای اعمال قیمت‌گذاری دستوری را فراهم می‌کند.» او ایده کنترل بازار سهام را مشابه سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری دولت دانست و گفت: «چنین اظهاراتی از سوی رئیس سازمان بورس می‌تواند به دخالت‌های دولت در بازار، مانند چندنرخی کردن ارز یا کنترل قیمت‌ها، مشروعیت ببخشد و اعتماد سرمایه‌گذاران را خدشه‌دار کند».
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: «با این صحبت‌ها، به نظر می‌رسد تنها مدیر تغییر کرده و تغییری در نحوه مدیریت انجام نگرفته است.»
وی با ابراز تاسف از شباهت سخنان صیدی به عشقی، گفت: «تغییر مدیریت سازمان بورس به بهبود رویکرد مدیریتی منجر نشده است و با توجه به اظهارات صیدی، احتمال اجرای سیاست‌های کنترلی در بازار سهام بالاست».