زمانی که صحبت از مشاهیر و بزرگان ایرانی به میان می‌آید، نام‌های مختلفی نظیر کوروش کبیر و شاعران بزرگی چون حافظ، سعدی و … به ذهن ما خطور می‌کند. بسیاری از این بزرگان جزو مشاهیر شهر شیراز به شمار می‌آیند.
شهر شیراز به عنوان پایتخت شعر و ادب ایران، در طول تاریخ خود شاعران و بزرگان را به کشور ما معرفی کرده است. در این مطلب به معرفی بزرگترین مشاهیر شیرازی تاریخ پرداخته ایم تا شما نیز با تاریخ پرافتخار کشورمان بیش‌تر آشنا شوید.
آرامگاه کدام شاعران در شیراز است ؟
شیراز شهری زیبا و منحصر به فرد در کشور است که با داشتن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی پرشمار، همه ساله گردشگران بسیاری با خرید بلیط قطار شیراز به این شهر تاریخی و فرهنگی سفر می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین دلایلی که شهر شیراز را در داخل کشور به شهرت رسانده، شاعران پرشماری است که در طول تاریخ در شهر شیراز زندگی کرده‌اند. در ادامه با تعدادی از مشهورترین شاعران شیرازی و محل فعلی آرامگاه آن‌ها آشنا خواهید شد:
حافظ، مایه فخر شیراز
حافظ شیرازی ملقب به لسان الغیب، به عنوان یکی از بزرگترین و مشهورترین شاعران ایران و جهان شناخته میشود که با اشعار رمزآلود و بی‌نظیر خود تمامی عاشقان شعر و ادب را مجذوب خود کرده است. او در شهر شیراز به دنیا آمد و در سنین کم توانست قرآن کریم را به طور کامل حفظ کند، به همین دلیل لقب حافظ به این شاعر بزرگ تعلق گرفت. حافظ در دوران حیات خود در دربار شاهنشاهی به دیوان‌گری مشغول بود و هیچ‌وقت شاعری را به عنوان یک شغل برای خود در نظر نگرفته بود. یکی از نکات جالبی که در مورد حافظ وجود دارد، آن است که در تمام حیات خود از شهر شیراز خارج نشد.
بنا بر روایات دلیل بی‌میلی حافظ به سفر کردن، آب و هوای مطبوع و طبیعت زیبای شیراز بوده که این فضا، شرایطی مناسب را برای سرودن شعر و غزل‌سرایی برای حافظ فراهم کرده است. آرامگاه حافظ در حد فاصل چهار راه ادبیات و چهار راه حافظ واقع شده است. بنای مقبره حافظ شیرازی حدود 64 سال پس از فوت او یعنی سال 856 میلادی با نظر محمد یغمایی ساخته شد. به مرور زمان به بنای این مقبره آسیب‌هایی وارد شده و در دوره‌های مختلف از جمله دوران شاه عباس و نادرشاه تعمیر و مرمت شده است.
شمایل باشکوه امروزی مقبره حافظ در دوران کریم خان زند، پادشاه محبوب ایرانی شکل گرفته است. این بنا برای آخرین بار در سال 1386 مرمت شده و برخی از مقبره‌های خانوادگی نزدیک به حافظیه نیز به این مجموعه افزوده شدند.
سعدی، شیخ اجل
یکی دیگر از مشهورترین شاعری پارسی تاریخ سعدی شیرازی است. این شاعر پرآوازه که نام کامل او «ابو محمد مصلح الدین بن عبدالله» است، نه‌تنها به عنوان یک شاعر بلکه به عنوان استاد اخلاق، انسان‌شناسی و هنرمندان شهر شیراز در طول تاریخ شناخته میشود. در ابیات مختلف اشعار سعدی می‌توان دانش و بصیرت بی‌نظیر او را مشاهده کرد که با بیانی ساده و اصطلاحاتی روان، مفاهیمی عمیق را به مخاطبان منتقل کرده است.
از جمله القاب سعدی می‌توان به: استاد سخن، پادشاه سخن و شیح اجل اشاره کرد. این شاعر بزرگ در سال 690 هجری فوت کرد و در همان خانقاهی که در آن اقامت داشت، به خاک سپرده شد. آرامگاه سعدی که از آن به عنوان سعدیه نیز یاد میشود، در میان انبوهی از درختان سرسبز و گل‌های رنگارنگ قرار گرفته است. اولین بار در زمان حکومت ایلخانیان بود که در محل دفن سعدی، آرامگاهی برای او بنا شد.
این آرامگاه بعدها در دوران صفوی تخریب و سال‌ها بعد در دوره کریم خان زند، بازسازی و مرمت شد. سعدیه بخش عظیمی از شکوه و جلال فعلی خود را از آن دوران وام گرفته است. بنای این آرامگاه تا سال‌ها با همان شکل خود باقی مانده بود تا آن‌که در سال 1327 توسط محسن فروغی و گروهی از معماران و طراحان ایرانی و فرانسوی، پروژه تبدیل سعدیه به باغی بزرگ با مرکزیت مقبره سعدی آغاز شد. برای بازدید از امارت سعدیه تنها کافی است با خرید بلیط قطار تهران شیراز به این شهر تاریخی سفر کنید.
خواجوی کرمانی، نخل بند شعرا
احتمالا نام خواجوی کرمانی حداقل یک بار به گوشتان خورده باشد. کمال الدین ابوالعطاء، شاعری اصالتا کرمانی بود که در طول دوران حیات خود به شهرها و کشورهای مختلفی سفر کرد، او پس از گشت و گذار در کشورهای مختلف، به شیراز برگشت و سالهای زیادی از عمر خود را در شهر شیراز سپری کرد، به همین دلیل از او به عنوان یکی از بزرگترین شاعران و مشاهیر شهر شیراز یاد میشود.
خواجوی کرمانی دوستی نزدیکی با حافظ داشت و این دو شاعر بزرگ در بسیاری از اشعار خود از یکدیگر الهام گرفته‌اند. در اواسط فصل بهار که آب و هوای شهر شیراز به دل‌نشین حالت خود می‌رسد، در چنین شرایطی بازدید از مقبره خواجوی شیرازی در شمال شیراز و در دامنه کوه‌ها می‌تواند انتخابی بسیار مناسب باشد.
چشمه رکناباد نیز در نزدیکی این آرامگاه قرار دارد و جذابیت آن را دوچندان کرده است. در بالا و پایین مزار این شاعر بزرگ، دو ستون سنگی قرار دارد. بخش زیادی از ظاهر فعلی این مقبره در سال 1315 شکل گرفته است؛ البته این آرامگاه در سال 1370 نیز توسط مهندسان ایرانی مورد بازسازی قرار گرفت.
بابا کوهی، شاعر و عارف شیرازی
شیخ ابوعبدالله بن عبیدالله شیرازی مشهور به باباکوهی، یکی از عارفان و شاعران مشهور شیرازی است که در سال 337 هجری قمری متولد شده است. او دوران جوانی خود را به کسب علم در جواز بزرگان هم دوره خود نظیر شیخ ابوسعید ابوالخیر و خواجه عبدالله انصاری سپری کرد. عبدالله باکویه دارای صفات مختلفی بوده که یکی از مشهورترین آن‌ها حمید است. او در دوران زندگی خود به نقاط مختلفی سفر کرد و در نهایت به شیراز بازگشت.
بابا کوهی در اواخر دوران زندگی خود در کوه شمالی شیراز عزلت گرفت و به نیایش پرداخت. جامی شاعر بزرگ قرن نهم از باباکوهی به عنوان بزرگترین شاعر دوران خود یاد می‌کند.
مقبره باشکوه باباکوهی در دامنه رشته کوه‌های شمالی شیراز و در سمت چپ دروازه قرآن قرار دارد. با توجه به مسیر سربالایی این آرامگاه و نیاز به حدود 2 کیلومتر پیاده روی، رفتن به این مکان به افرادی که از بیماری قلبی رنج می‌برند یا دارای مشکلات تنفسی هستند توصیه نمی‌شود. برای رسیدن به باباکوهی باید از سمت دروازه قرآن به سوی بلوار جمهوری رفته و بعد از عبور از آب‌نماهای سمت راست، در نزدیکی پل هوایی تابلوی پارک کوهستانی باباکوهی را مشاهده خواهید کرد.
آرامگاه باباکوهی در سال 1391 تحت نظر اداره اوقاف شیراز بازسازی و مرمت شد. در حال حاضر آرامگاه باباکوهی تبدیل به گردشگاهی زیبا شده که از آن به عنوان پارک کوهستانی باباکوهی نیز یاد میشود.
آشنایی با دیگر مشاهیر شیرازی
مشاهیر شهر شیراز تنها به شاعران ساکن در این شهر خلاصه نمی‌شود. شیراز شهری با پیشینه تاریخی قدرتمند است که دانشمندان، هنرمندان و بزرگان پرشماری را در خود جای داده است. در ادامه با برخی دیگر از بزرگان شهر شیراز آشنا خواهید شد:
کوروش کبیر
نام شیراز و استان فارس با عظمت و بزرگی کوروش کبیر گره خورده است. کوروش کبیر به عنوان اولین پادشاه هخامنشی و همچنین مشهورترین و مقدرترین پادشاه تاریخ شناخته میشود. در دوران حکومت کوروش بر ایران، کشور ما به اوج قدرت و شکوه خود در طول تاریخ رسید و در این مدت او به نیمی از کره زمین حکم‌فرمایی می‌کرد. از کوروش کبیر به عنوان پادشاهی عدالت‌خواه یاد میشود که اولین نسخه از قوانین حقوق بشر را در جهان تصویب کرده است.
آرامگاه کوروش کبیر در مجموعه پاسارگاد در شهر مرودشت واقع شده است. با وجود گذشت قرن‌ها از ساخت این بنای تاریخی، هم‌چنان استحکام و شکوه خود را به عنوان یکی از الگوهای معماری مدرن در جهان حفظ کرده است. آرامگاه کوروش تا شهر شیراز فاصله‌ای 120 کیلومتری داشته و شما می‌توانید با عبور از سعات شهر و سپس ورود به روستای مادر سلیمان، با طی کردن 4 کیلومتر مسافت به پاسارگاد برسید.
ملاصدرا، فیلسوفی در شهر شعرا
ملاصدرا یکی از دانشمندان شهر شیراز و به عنوان بزرگترین فیلسوف ایرانی در دوران جدید محسوب میشود. این حکیم فرزانه که به او لقب صدرالمتالهین داده شده است، علم فلسفه را به درجات بالایی رسانده و در این زمینه نظریات و دیدگاه‌های جدیدی را ارائه کرده است.
این حکیم بزرگ با توانایی و ظرافت خاصی، مبانی عرفانی، فلسفی و تصوف را با یکدیگر ترکیب کرده و مبانی جدیدی را در این زمانی ارائه کرده است. ملاصدرا دانش خود را تحت نظر شیخ بهاءالدین عالی تکمیل کرد و پس از مرگ استادش به محضر میرداماد رسید و توانست به درجه استادی نائل شود. ملاصدرا در سال 1050 هجری قمری در شهر بصره درگذشت و بر اساس روایات در سمت چپ حرم علی بن ابوطالب دفن شده است. در تقویم ایرانی، یکم خرداد ماه را به عنوان سالروز بزرگداشت این فیلسوف بزرگ ایرانی نام‌گذاری کرده‌اند.
میرزای شیرازی
میرزای شیرازی یکی از بزرگترین علمای شیعه و مشاهیر شهر شیراز بود که نقشی شگرفت را در تاریخ ایران از خود به جای گذاشته است. این مرجع عالی قدر، علاوه بر فقه، از علوم عقلی نیز بهره کاملی داشت. این مرجع تقلید بزرگ در سال 1194 در شهر شیراز متولد شد. میرزا حسن از سن 4 سالگی تحت نظر دایی خود، فرایند آموزش کتابت را آغاز کرد.
پس از یادگیری فارسی به آموختن عربی پرداخت و در سن هشت سالگی تحصیلات مقدماتی را به پایان رساند. در ادامه او آموزش‌های وعظ و خطابت را تحت نظر میرزا ابراهیم، مشهورترین خطیب شیراز فرا گرفت. میرزای شیرازی در سن 18 سالگی برای ادامه تحصیل خود به اصفهان سفر کرد و به حلقه درس محمد تقی رازی پیوست.
پس از درگذشت محمد تقی رازی، تحت نظر میر سید حسن بیدآبادی آموزش‌های وی را فراگرفت و اجازه اجتهاد را اخذ کرد. او در سال 1221 خورشیدی به کربلا رفت و سپس در شهر نجف با شرکت در مجالس درس شیخ انصاری، آموزش‌های تکمیلی را فراگرفت. پس از فوت شیخ انصاری، میرزا محمد حسن شیرازی به عنوان مرجعیت شیعه انتخاب شد و راهی طولانی را در امور مذهبی، سیاسی و اجتماعی فرا گرفت.
از مشهورترین رخدادهایی که میرزای شیرازی در آن نقش داشته است، می‌توان به معاهده انحصار تنباکو در زمان ناصرالدین شاه قاجار اشاره کرد. آرامگاه این عالم بزرگ نیز در نزدیکی قبر مطهر حضرت علی (ع) قرار دارد.
سخن پایانی
یکی از جاذبه‌های مهمی و دیدنی شیراز، به آرامگاه مشاهیر شهر شیراز مربوط میشود؛ در این شهر تاریخی همچنین، جاذبه‌ها و دیدنی‌های متعدد دیگری نیز وجود دارد که شما می‌توانید در سفر خود از آن‌ها نیز بازدید کنید. خانه‌های تاریخی، اقامتگاه‌های دیدنی، باغ‌های سرسبز، موزه‌های متفاوت و … تنها تعدادی از جاذبه‌های این شهر تاریخی را تشکیل می‌دهند.
اگر قصد تجربه سفری منحصر به فرد را دارید می‌توانید همین حالا با خرید بلیط قطار ارزان یوتراوز به شهر شعر و ادب ایران سفر کرده و از تماشای دیدنی‌های پرشمار شیراز لذت ببرید.