مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در یک گزارش قابل توجه اعلام کرد: ۳ عامل اصلی ایجاد تورم، رشد نقدینگی، نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی هستند و سهم رشد نقدینگی بیشتر از سایر عوامل است. همچنین به‌گفته این مؤسسه سهم وزارت جهاد در خلق تورم بیشتر از سایر وزارتخانه‌هاست.
یکی از بحث‌های اصلی اقتصاد ایران در طول چند سال گذشته این بوده که بین دلار و نقدینگی کدام یک بیشترین نقش را در خلق تورم دارد. برخی بر این اعتقادند که علت اصلی تورم، رشد دلار است و برخی دیگر با تکیه بر علم اقتصاد معتقدند که تورم یک پدیده پولی است و عامل اصلی تورم رشد نقدینگی است.
در دولت قبل حتی جدل‌های اقتصادی مختلفی در این زمینه بین بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه شکل گرفت، این بحث‌ها در نهایت به یک گفتمان اقتصادی تبدیل شد و اختلافات همچنان با شدت بیشتری ادامه دارد، اما در تازه‌ترین رویداد، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وابسته به وزارت صنعت، یک گزارش پژوهشی تهیه کرده که نشان می‌دهد نقش نقدینگی بیشتر از دلار است و کاهش تولید ناخالص داخلی نیز یکی دیگر از عوامل خلق تورم در اقتصاد ایران است.
براساس گزارش مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، بررسی روند تاریخی طی دهه‌های اخیر نشان می‌دهد ۳ عامل اصلی ایجاد تورم در اقتصاد ایران شامل رشد نقدینگی، نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی است؛ به‌طوری‌که هر ۱۰درصد افزایش نقدینگی، نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی، به‌ترتیب ۵، ۴ و منفی ۵درصد تورم ایجاد خواهد کرد.
بنابراین از متوسط تورم ۲۷. ۱درصدی در دوره ۱۴۰۲ – ۱۳۹۲، حدود ۵۵درصد آن ناشی از نقدینگی و ۳۵درصد آن ناشی از نرخ ارز بوده و دلایل اصلی تورم در اقتصاد ایران را باید در رشد نقدینگی و رشد نرخ ارز جست‌وجو کرد.
سهم ۳۹ درصدی وزارت جهاد در تورم
در بخش دیگری از این گزارش به سهم وزارتخانه‌های مختلف در تورم پرداخته شده است. در دوره ۱۴۰۲ – ۱۳۹۲ بیشترین تورم مرتبط با ۳گروه خوراکی‌ها، مسکن و حمل‌ونقل بوده که عمدتا مرتبط با وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و راه و شهرسازی هستند.
بر این اساس طی دوره ۱۴۰۲ – ۱۳۹۲ از تورم ۱۰۰درصدی به‌طور متوسط وزارت جهاد کشاورزی سهم ۳۹درصدی، وزارت راه و شهرسازی سهم ۳۳درصدی و وزارت صمت سهم ۱۸درصدی را از تورم کل به خود اختصاص داده‌اند.
از طرف دیگر عوامل مؤثر بر اقتصاد ایران شامل نقدینگی و نرخ ارز بوده که عمدتاً در حیطه وظایف بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار دارند. این دو متغیر دارای سهم مسلط حدود ۹۰درصدی از تورم در اقتصاد ایران هستند.
منبع: همشهری آنلاین