محمدحسین عادلی معتقد است نوعی اشتباه در برداشت از افایتیاف مانع حل این موضوع در ساختار سیاسی کشور شده است.
در حالی که شمارش معکوس برای تعیین تکلیف دو لایحه پالرمو و سیافتی در مجمع تشخیص مصلحت نظام اغاز شده بود، رییس مجمع با اشاره به برخی فضاسازیها درباره بررسی لوایح CFT پالرمو در مجمع تشخیص گفت: عمده مخالفان و موافقان در مورد FATF صحبت میکنند در حالی که فعلاً FATF مطلقاً در مجمع تشخیص قابل بررسی نیست.
وی تصریح کرد: مهمترین مسئله این است که نباید امور اجرایی کشور به مذاکرات گره زده شود طبیعتاً وزارت امورخارجه در مسیر انجام وظایف خود مذاکرات را پیگیری میکند و البته باید خطوط قرمز جمهوری اسلامی را نیز رعایت کند. این اظهارات روشن کرد که فعلا قرار نیست پرونده افایتیاف تعیین تکلیف شود.
محمدحسین عادلی، دیپلمات با سابقهی ایرانی که البته در قامت رییس کل بانک مرکزی حضور داشته است، دربارهی پرونده افایتیاف گفت: واقعیت این است که بسیاری از مسائل در کشور ما سیاستزده میشوند. علت سیاستزدگی نیز دو عامل است. متاسفانه گروههای سیاسی از هر موضوعی میخواهند برای زدن رقیب استفاده کنند و در این مسیر کاری ندارند که این برخورد چه تبعاتی به همراه دارد.
وی با اشاره به اینکه چنین رفتاری از خصوصیات کشورهای جهان سومی است، گفت: در این ساختارها شیوههای رقابت مبتنی بر تیشه به ریشه زدن و از میان برداشتن است. البته موضوع دیگری هم در اینجا موثر است، اینکه منافعی اقتصادی ایجاد میشود و این منافع از به ثمر رسیدن موضوعات و بررسی ان در چارچوب اصلیاش پیشگیری میکند.
وی گفت: باید پذیرفت که برداشتی اشتباه ازافایتیاف در ایران ایجاد شده است. انگار تصور میشود که این یک سازمان بررسی تراکنشهای بانکی کشور است؛ در حالی که چنین چیزی نیست.
عادلی افزود: افایتیاف یک سازمان تدوین کننده استانداردهای روابط بانکی است. از این نوع سازمانها در دنیا زیاد است. به عنوان مثال در امور حسابداری هم استانداردهای جدید ایجاد شده است.
اشتباه عجیب درباره ماهیت افایتیاف
او در توضیح مطلب ادامه داد: افایتیاف استانداردهای لازم برای جلوگیری از تراکنش مالی توسط پولشویان و فعالان حوزهی مواد مخدر و قاچاقچیها و تامین کنندگان مالی تروریسم و تامین کنندگان سلاحهای کشتار جمعی را تدوین میکند. در حقیقت این استانداردها با این هدف تدوین میشوند که کشورها مانع از این فعالیتها شوند.
عادلی گفت: این در حالی است که عدهای تصور میکنند افایتیاف میاد تراکنشهای هر کشور را بررسی میکند. اصلا این طور نیست. افایتیاف از هر کشور میخواهد واحد اطلاعات مالی یا نهادی ملی ایجاد کنند. در این قالب مقرر است تراکنشهای مشکوک در بانکها و موسسات مالی رصد شود و اگر سوءظنی پیش آمد به نهاد مالی ایجاد شده گزارش شود تا از سوی همین نهاد داخلی مورد بررسی قرار گیرد. اگر تشخیص جرم داده شود، موضوع به قوه قضاییه همان کشور گزارش خواهد شد. در حقیقت در کنار ایجاد واحد اطلاعات مالی، خود بانکها هم استانداردهایی را برقرار میکنند تا تراکنشهای مشکوک را رصد کنند .
او گفت: به هیچ روی افایتیاف تراکنشها را بررسی نمیکند. فقط استانداردها را فقط میکند تا ببیند برای کارهای پولشویی و کارهای خلاف مقررات جرم انگاری لازم صورت گرفته یا خیر. در حقیقت گزارشهای افایتیاف دلالت بر این دارد که آیا مقررات و چارچوب نظارتی کافی وجود دارد یا خیر و در این قالب تشخیص میدهد کشوری کم خطر است یا پرخطر.
این تصور و گزاره اشتباه است. ممکن است یک عده بدانند که واقعیت چیست و عدهای هم ندانند. آنها که میدانند و جرف اشتباه میزنند، شاید اغراض دیگری داشته باشند. به هر حال تمام کشورهایی که عضو افایتیاف هستند هم کسانی را دارند که بخواهند در خفا به انها پول بدهند.
از عربستان سعودی و ترکیه گرفته تا خود امریکا . حتی روسیه و چین و سوریه زمان بشار اسد و یمن چرا عضو این کنوانسیون شدهاند؟ این ها هیچ کسی را ندارند؟ موضوع این است که همان طور که اشاره شد افایتیاف تراکنشها را بررسی نمیکند و تنها به استانداردهای موجود در کشورها نگاه میکند.
این گروهها نگران افایتیاف هستند
رییس کل اسبق بانک مرکزی گفت: حالا افراد زیادی از این مساله دچار نگرانی شدند که اگر این استانداردها در بانکهای ایرانی جاری و ساری شود، ممکن است بانکها کلیه داد و ستدهای خلاف مقررات را کشف کنند. بالاخره طبق اظهارات رسمی مقامات روزانه حدود بیست میلیون لیتر بنزین به صورت قاچاق از ایران خارج میشود . قاچاق گندم و دارو هم جریان دارد و بسیاری موارد دیگر. اینها گروههای سازمان یافتهای هستند که اگر قرار باشد استانداردهای بانکداری در کشور ارتقا پیدا کند ، لو میروند.
وی گفت: البته ما قوانین لازم برای جرماناری فعالیت این گروهها را داریم اما افایتیاف میگوید این قانون کافی نیست. تصوئیب قوانین بیشتر این گروهها را با دردسرهای چشمگیر روبهرو میکند .
او در جواب این پرسش که آیا حرف برخی که معتقدند با توجه به تحریم عضویت در افایتیاف جز زیان چیزی برای ایران ندارد، درست است یا خیر؟ گفت: ما در شرایط فعلی تحت تحریم آمریکا هستیم. البته تحریم فراملیتی امریکا غیرقانونی است اما وجود دارد. کشورها از ترس امریکا ما را مشمول تحریم کردهاند اما چون خود ما هم استانداردها را رعایت نمیکنیم مورد قبول موسسات مالی بینالمللیای که نمیخواهند با آمریکا کار کنند، هم نیستیم.
او گفت: اموضوع مشخص است. آیا ما در حال حاضر میتوانیم موسسات مالیای پیدا کنیم که تحریمهای امریکا را رعایت نکنند و فقط به استانداردهای ما نگاه کنند؟ پاسخ مثبت است. سئوال بعدی است است که آیا میتوانیم تمام مراوداتمان را از این طریق انجام دهیم؟ اینجا جواب منفی است.
عادلی گفت: شاید ده تا بیست درصد مراودات مالی را بتوانیم از طریق بانکهای محلی اروپا و منطقه و چین و روسیه و ترکیه انجام دهیم. در این مناطق بانکهای محلیتی وجود دارند که میشود با انها کار کرد و اتفاقا پیوستن به افایتیاف نوعی کمک برای دور زدن تحریم تلقی میشود.